Denetimli Serbestlik Nedir?

Denetimli serbestlik, mahkeme tarafından belirlenen bir cezanın, hükümlünün toplum içinde denetim altında olması koşuluyla cezaevinde geçirilmeksizin infaz edilmesi anlamına gelir. Denetimli serbestlik, hükümlünün belirli şartlara uymasını gerektirmektedir. Hükümlünün denetimli serbestlik şartlarına uymasını sağlamak ve uyup uymadığını tespit etmek için bir takım denetim mekanizmaları kullanılır. Hükümlünün denetimden kurtulması önceden belirlenmiş şartları öngörülen süre içerisinde yerine getirdiğinin tespit edilmesiyle mümkün olur.

Denetimli serbestlik genellikle hafif suçlar işleyen ve cezaevinde kalması gerekmeyen hükümlüler için uygulanır. Bazı durumlarda da bir süre cezaevinde kalan hükümlü cezasının son bölümünü dışarıda denetim altında geçirir. Bu sistem, hükümlülerin cezaevine girmeden veya daha az girerek topluma geri dönmelerine ve rehabilitasyon sürecine katılmalarına olanak tanır.

Denetimli serbestlik sürecinde, hükümlü genellikle belli bir süre boyunca belirli bir denetim memuru tarafından izlenir ve denetlenir. Hükümlü, serbestlik süresi boyunca belirli kurallara uymak zorundadır. Bu kurallar, belirli bir yerde ikamet etme, düzenli olarak denetim memuruna rapor verme, eğitim veya işe gitme gibi yükümlülükleri içerebilir. Ayrıca, hükümlüye belirli bir alan içinde kalma, alkol veya uyuşturucu kullanmama gibi yasaklar da getirilebilir.

Denetimli serbestlik, hükümlülerin topluma uyum sağlamalarını teşvik ederken, toplum güvenliğini sağlama ve yeniden suç işleme riskini azaltma amacını taşır. Eğer hükümlü denetimli serbestlik şartlarına uymaz veya yeni bir suç işlerse, cezası yeniden gözden geçirilebilir ve özgürlüğü bağlayıcı cezayı cezaevinde çekmesi gerekebilir.

Türk hukukunda denetimli serbestlik kurumu temel olarak 5402 Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu ile düzenlenmiştir. Bunun dışında 5395 Çocuk Koruma Kanunu, 5237  Türk Ceza Kanunu, 5275  Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, 5271  Ceza Muhakemesi Kanununda denetimle serbestlik konusunda hükümler sevk edilmiştir.  

Çeşitli yönetmeliklerde de denetimli serbestlik kurumu ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır. Bunlar; 29782 sayılı ve 26.07.2016 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanan Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlardan Hükümlü Olanlara Uygulanacak Tedavi ve Diğer Yükümlülükler Hakkında Yönetmelik, 31655 sayılı ve 12.03.2013 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanan Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği, 26386 sayı ve 24.12.2006 tarihli Resmi Gazete ’de yayınlanan Çocuk Koruma Kanununa Göre Verilen Koruyucu ve Destekleyici Tedbir Kararlarının Uygulanması Hakkında Yönetmelik, 26386 sayılı ve 24.12.2006tarihli Resmi Gazete ‘de yayınlanan Çocuk Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usûl ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ‘ tir.