İdari gözetime alınanlar, geri gönderme merkezlerinde tutulurlar. (YUKK m. 58)

Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Bu süre belirli koşulların varlığı halinde en fazla altı ay uzatılabilir.

İdari gözetim kararının devam edip etmeyeceği, kararı veren makam tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilir. İdari gözetimin devamında zorunluluk bulunmayan yabancılar hakkındaki idari gözetim kararı sonlandırılır ve bunlara YUKK m. 57/A maddesinde yazılı yükümlülükler yüklenir. İdari gözetim kararının devamına veya kaldırılmasına dair kararlar yabancıya, yasal temsilcisine yada avukatına tebliğ edilir.

Nerelerde Geri Gönderme Merkezleri Var?

Adana, Ağrı, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Edirne, Gaziantep, Iğdır, İzmir, Kayseri, Kırklareli, Kocaeli, Kütahya, Muğla, Niğde, Şanlıurfa ve Van illerinde birer adet, Erzurum ve Malatya’da iki adet İstanbul’da ise üç adet geri gönderme merkezi bulunmaktadır.

Geri Gönderme Merkezleri Telefon Numaraları ve Adresleri

ADANA GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0322 346 35 61

Dağcı Mah. 5909 Cad. 110. Sokak No: 41 Sarıçam /ADANA

AĞRI

0472 215 33 25

Aşkale Köyü, No:238 Merkez/AĞRI

ANKARA GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0312 439 40 40

Yeşiltepe Mahallesi Çankırı Bulvarı No:395 Akyurt/ANKARA

ANTALYA GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0242 237 95 80

Altınkale Mah. Nazım Hikmet Cad. No:90 Döşemealtı/ANTALYA

AYDIN GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0256 211 63 73

Çeştepe Mahallesi, Çeştepe Ovası Sokağı No:49 Efeler/AYDIN

BALIKESİR GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0266 727 18 18

Edincik Mahallesi, Yortan Deresi Cad., No:68 (Çanakkale Yolu 12. km) Bandırma/ BALIKESİR

BURSA GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0224 361 05 07

Veysel Karani Mahallesi Sevgi Caddesi No:2/1 Osmangazi/BURSA (Eski Sevgi Köyü)

ÇANAKKALE GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0286 712 34 00

Hamdibey Mah. İnönü Cad. Malazgirt Sokak No:1 Ayvacık/ÇANAKKALE

ÇANKIRI GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0376 213 05 49

Abdülhalik Renda Mah., Ankara Cad. No:363 Merkez/ÇANKIRI (Süleymanlı köyü mevki)

EDİRNE GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0284 224 10 12

Yeni İmaret Mah.2.Beyazıt Caddesi Sarayiçi/EDİRNE

ERZURUM 1 GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0442 415 25 50

İstasyon Mahallesi, Tugay Caddesi No:136/1 Aşkale/ERZURUM

ERZURUM 2 GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0442 215 47 02

İstasyon Mahallesi, Tugay Caddesi No:136/2 Aşkale/ERZURUM

GAZİANTEP GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0342 571 38 00

Güllük Mahallesi, Direkli Yolu, Füme Evleri No:11 Oğuzeli /GAZİANTEP

IĞDIR GEÇİCİ GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0476 227 70 40

Aşağı Erhacı Köyü, No:728 Merkez/IĞDIR

İSTANBUL (BİNKILIÇ) GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0212 499 40 00

Eski Kırklareli Yolu, Menekşe Sokak, Binkılıç Çatalca/ İSTANBUL

İSTANBUL (SİLİVRİ) GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0212 499 40 00

Selimpaşa Merkez Mahallesi 2124 Sokak No:10 Silivri/İSTANBUL

İSTANBUL (TUZLA) GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0212 499 40 00

Akfırat Mah. Süleymaniye Bulvarı 140.Cadde No:65 Tuzla/İSTANBUL

İZMİR GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0232 402 44 62/ 5008

Cumhuriyet Mahallesi, Harmandalı Mevkii, 9685. Sokak No:2 Çiğli/İZMİR

KAYSERİ GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0352 220 01 57

Sivas Yolu 25. km, Gömeç Mevkii, Kocasinan/ KAYSERİ

KIRKLARELİ GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0288 212 00 72

Kazımdirik Mahallesi, Edirne Caddesi No:51 Pehlivanköy/KIRKLARELİ

KOCAELİ GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0262 329 41 80

Ayazma Mahallesi, 17 Ağustos Bulvarı, Gündoğdu Semti, No:126/1 İzmit/KOCAELİ

KÜTAHYA GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0272 225 17 79

İnköy Mah., Göçeri Sok. No:6 Merkez/KÜTAHYA

MALATYA 1 GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0422 322 33 32

Fatih Mah, Türkmen Sokak, No:57/1, Yeşilyurt/MALATYA

MALATYA 2 GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0422 322 33 32

Fatih Mah., Türkmen Sokak, No:57/1 Yeşilyurt/MALATYA

MUĞLA GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0252 242 13 13

Alpaslan Mahallesi, Gökalp Gündüz Caddesi No:78 Ula/MUĞLA

NİĞDE GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0388 213 10 64/5000

Sıra Söğütler Mah. Pınarbaşı Caddesi, 43.Sokak No:45 Bor/NİĞDE

ŞANLIURFA GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0414 313 86 58

Büyükhan Mahallesi, 156 Ada, 1 parsel (Eski havaalanı arsası) Eyyübiye/ŞANLIURFA

VAN GERİ GÖNDERME MERKEZİ

0432 223 33 35

Kurubaş Mah. Hakkari Yolu Üzeri 7. km Tekstil Kent Yanı Edremit/ VAN

Geri Gönderme Merkezindeki Yabancıların Hakları

Geri gönderme merkezleri (GGM), Türkiye’de hakkında sınır dışı (deport) kararı verilen veya bu kararı alma sürecindeki yabancıların idari gözetim altında tutulduğu yerlerdir. Bu merkezlerde tutulan kişilerin, hem ulusal mevzuattan hem de uluslararası insan hakları belgelerinden doğan çok sayıda hakkı bulunmaktadır.

2025 yılı itibarıyla, GGM’lerdeki uygulamalar sıkı denetim altına alınmış; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Sözleşmesi gibi belgeler doğrultusunda yabancıların haklarına erişimi daha görünür hale getirilmiştir. Ancak bazı uygulamalarda hak ihlalleri hâlâ yaşanabilmektedir.

Aşağıda geri gönderme merkezinde tutulan bir yabancının sahip olduğu temel haklar detaylı biçimde açıklanmıştır:

1. Özgürlük ve Güvenlik Hakkı – İdari Gözetim Süresinin Denetimi

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 57. maddesine göre, idari gözetim en fazla 6 ay süreyle uygulanabilir. Bu süre yalnızca “işbirliği yapmama” veya “belgelerin temininde gecikme” varsa 6 ay daha uzatılabilir.

Yargı denetimi hakkı: İdari gözetim altına alınan yabancı veya avukatı, bu karara karşı Sulh Ceza Hâkimliğine itiraz edebilir. Karar en geç 5 gün içinde değerlendirilmelidir.

2. Sağlık, Beslenme ve Hijyen Hakkı

GGM’lerde tutulan yabancılar;

• Ücretsiz sağlık hizmetlerinden faydalanma,

• Yeterli ve dengeli beslenme,

• Temizlik, hijyen ve kişisel bakım ürünlerine erişim hakkına sahiptir.

AİHM kararları, sağlığa erişimin engellenmesini insanlık dışı muamele olarak nitelendirmektedir.

3. Haberleşme ve Avukata Erişim Hakkı

Her yabancı, telefonla iletişim kurma hakkına sahiptir. Avukatıyla gizlilik içinde görüşme hakkı, gerekirse tercüman desteğiyle sağlanmalıdır. Avukatla görüşmeye engel olunması ciddi bir hak ihlalidir.

4. ‍‍ Aile Birliğinin Korunması

Yabancının Türkiye’de eşi, çocukları veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler bulunuyorsa, bu durum gözetilmeli; aile bireyleriyle aynı merkeze yerleştirilme veya iletişim kurma hakkı sağlanmalıdır.

5. Yazılı Bildirim ve Anlama Hakkı

GGM’ye alınan kişiye hakkında alınan kararlar (idari gözetim, deport vb.) anladığı dilde yazılı olarak bildirilmelidir. Yabancı, bu kararlara karşı yargı yoluna başvurabileceği konusunda da bilgilendirilmelidir.

6. Kadın, Çocuk ve Kırılgan Gruplara Özel Koruma

• Kadınlar, ayrı barınma yerlerinde tutulmalıdır.

• Çocuklar, hiçbir şekilde yetişkinlerle aynı alanda tutulamaz. Çocuklar için aileye teslim, sosyal hizmete yönlendirme gibi alternatifler uygulanmalıdır.

• Engelli, yaşlı, hamile ve şiddet mağduru bireylerin ihtiyaçlarına göre özel önlemler alınmalıdır.

7. Sivil Toplum ve Uluslararası Kuruluşlarla Görüşme Hakkı

Yabancılar, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve sivil toplum kuruluşları ile iletişim kurabilir. Bu hak, başvuru ve hukuki yardım için kritik önemdedir.

8. ‍⚖️ Yargı Denetimi ve Tahliye Talebi

GGM’de tutulan yabancı, her zaman idari gözetim kararının kaldırılmasını talep edebilir. Mahkeme, kişisel koşulları, kaçma riski, ailevi bağları ve insani durumunu değerlendirerek tahliyeye karar verebilir.

✅ Sonuç

Geri gönderme merkezlerinde tutulan yabancıların hukuki ve insani hakları, yalnızca bir prosedür meselesi değil; doğrudan yaşam hakkı, insan onuru ve adalet ilkeleriyle ilgilidir. Avukatlar, bu süreçte hem bireysel hakları korumak hem de olası hak ihlallerine karşı mücadele etmek açısından hayati bir rol oynar. 2025 yılı itibarıyla yargı denetimi daha da güçlenmiş olsa da fiili uygulamaların takibi ve hukuki destek gerekliliğini korumaktadır.

Deport (Sınır Dışı Etme) İdari Gözetim Altına Alma Kararlarına İtirazda Avukat

Deport (Sınır dışı) edilen yabancı, bu karara itirazı bizzat, yasal temsilcisi aracılığıyla veya kendisini temsil eden bir avukat aracılığıyla yapabilir. Kişinin avukatlık ücretlerini ödeyecek mali gücü yoksa, talebi üzerine, kendisine devlet tarafından bir avukat atanır. Uluslararası koruma başvurusunda bulunmuş veya uluslararası koruma statüsünde bulunan yabancılar ücretlerini kendileri ödeyerek avukat tutabilirler. Yine başvuru ve yargılama giderlerini karşılama imkânı bulunmayan yabancılar adli yardımdan faydalanabilirler. Çeşitli sivil toplum kuruluşları da uluslararası koruma statüsünde bulunan kişilere ücretsiz danışmanlık hizmetleri sağlamaktadır.