İş Sözleşmesi (Tanım ve Unsurlar)

İş Sözleşmesi (Tanım ve Unsurlar)  

İŞ SÖZLEŞMESİ TANIMI VE UNSURLAr

1. Tanımı:

4857 Sayılı İş Kanunun 8. maddesinde İş sözleşmesinin tanımı yapılmıştır. Buna göre iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesiyle oluşan sözleşmedir.

2. Şekli:

İş sözleşmesi özel bir şekil şartına tabi tutulmamıştır. İşçi ile işverenin işin görülmesi ve ücret unsurlarında anlaşmalarıyla sözlü olarak da yapılması mümkündür. Ancak süresi bir yıl veya daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı yapılması zorunludur. Yazılı bir sözlşemenin yapılmadığı hallerde işverenler, en geç iki ay içerisinde, işçiye genel ve özel çalışma koşullarını günlük yada haftalık çalışma süresini temel ücretini ücret ödeme zamanını işin sona ereceği tarih belli ise sona erme tarihini gösteren belgeyi vermek zorundadırlar. İşçinin çalışacağı süre bir ayı geçmeyecekse bu belgenin verilmesi gerekmez.

Sözlşemenin yazılı yapılmasını gerektiren hallerde (çalışma süresinin bir yıl veya daha fazla olduğu durumlarda) yazılı sözlşeme geçerlilik şartı değil ispat şartıdır. Yani yazılı olarak yapılmamış olması geçerli bir sözlşemenin bulunmadığı anlamına gelmez. Aksinin kabulü işçinin aleyhine olurdu.

3. Unsurları

a) Bir İşin Görülmesi;

İş sözleşmesi gereğince işçi işverene karşı bir işin görülmesi (yerine getirlmesi) ile yükümlü olan gerçek kişidir. Ekonomik açıdan iş olarak değerlendirlen her türlü çalışma bu kapsama girer. Çalışma bedenen veya fikeren yahut her ikisi birlikte de olabilir.

b) İşin Ücret Karşılığında Görülmesi

İş Sözleşmesinin Kanuni tanımında, işçinin ücret karşılığında iş gören kişi olduğu açıkça belirtilmiştir. Ücretin iş sözleşmesinde açıkça belirlenmemiş olması çalışmanın ücret karşılığı olmadığı sonucunu doğurmayacağı gibi ücretin uzun süre ödenmemesi de bu niteliğini ortadan kaldırmaz. Ancak hatır için yahut ahlaki bir görev kapsamında çalışılan işler ücret karşılığı yapılan işler olarak kabul edilmez.

c. Bağımlılık Unsuru:

İş Sözleşmesinin en ayırdedici unsuru bağımlılık unsurudur. Bu unsur işçinin işin yapılması sırasında işverenin talimatlarına sıkı skıya bağlı olması ve işverence denetlenmesi anlamındadır. Bağımlılık unsuru iş sözleşmesini eser ve vekalet gibi diğer iş görme borcu doğuran sözleşmelerden de ayırmaktadır. Mesela eser sözlşemesinde müteahhit, bir bedel karşılığı olarak iş sahibine bir eser yapıp teslim eder ama işini yaparken bağımsız hareket eder. İş sahibinden işin yapılması ile ilgili talimat almaz. Burada öenemli olan eserin anlaşmada belirlenen niteliklere uygun olarak ve belirtilen sürede yapılıp teslim edilmesidir. Yine vekalet sözleşmesinde vekil belirli bir işin görülmesi yükümlülüğü altındadır. Sözleşme veya teammül varsa ücret de isteyebilir. Ancak burada vekil ile iş sahibi arasındaki bağımlılık unsuru iş sözleşmesine nazaran çok zayıftır. Vekil işini işverenden ekenomik açıdan bağımsız bir şekilde kendi araçları ve perseneli ile ve genellikle kendi iş yerinde yapmaktadır.