Kısmi Süreli İş Sözleşmesi Nedir? (2025 Rehberi)

Kısmi süreli iş sözleşmesi, günümüzde esnek çalışma modellerinin yaygınlaşmasıyla birlikte hem işverenler hem de çalışanlar açısından önemli bir istihdam biçimi haline gelmiştir. Bu yazımızda, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde kısmi süreli iş sözleşmesinin tanımını, yasal unsurlarını, uygulama örneklerini ve haklar bakımından doğurduğu sonuçları detaylı şekilde ele alacağız.

1. Kısmi Süreli İş Sözleşmesi Tanımı (4857 Sayılı İş Kanunu m.13)

4857 sayılı İş Kanunu’nun 13. maddesinde kısmi süreli çalışma şu şekilde tanımlanmıştır:

“İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda, bu sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesidir.”

Buradaki “önemli ölçüde az” ibaresi, uygulamada belirsizlik yaratmışsa da, İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 16. maddesi bu durumu netleştirmiştir:

“İşyeri için belirlenen tam süreli emsal çalışmanın üçte ikisine kadar yapılan çalışma, kısmi süreli çalışma sayılır.”

Örneğin, işyerinde tam zamanlı çalışma haftalık 45 saat ise, haftalık 30 saat ve altı çalışma süresi kısmi süreli iş olarak kabul edilir.

⚖️ 2. Kısmi Süreli İş Sözleşmesinin Yasal Unsurları

a) Çalışma Süresinin Orantılı Olarak Daha Az Olması

Kısmi sürelilik ölçütü, işyerindeki tam süreli çalışan emsal işçiye kıyasla belirlenir. Emsal işçi haftalık 40 saat çalışıyorsa, kısmi süreli işçi için bu sürenin üçte ikisi olan 26 saat ve altındaki çalışmalar kısmi süreli çalışma olarak değerlendirilir.

b) Süreklilik Unsuru

Kısmi süreli iş sözleşmesi geçici işten farklı olarak sürekli bir çalışma ilişkisine dayanır. İşin belli dönemlerde yapılması değil, genel olarak düzenli ve sürekli olması beklenir.

c) Düzenlilik Unsuru

Bu unsur, kısmi süreli çalışmayı mevsimlik ya da geçici çalışmalardan ayırır. Düzenli şekilde belirlenen gün ve saatlerde çalışılması gereklidir.

d) Eşitlik İlkesi

Kısmi süreli çalışanlar, sadece sözleşmenin süresine dayalı olarak tam süreli çalışanlara kıyasla farklı işleme tabi tutulamaz. Ücret ve bölünebilir paraya ilişkin haklar, çalışma süresi oranında ödenir.

3. Uygulamada Kısmi Süreli Çalışma Örnekleri

Kısmi süreli iş sözleşmesi birçok sektörde uygulanmaktadır:

Haftanın belirli günlerinde işyerine gelen temizlik görevlisi
Ayda belli günlerde danışmanlık yapan işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı
Haftalık 1-2 gün çalışan muhasebeci, avukat, mühendis
Çağrı üzerine çalışma: Örneğin yalnızca çağrıldığında mal yüklemesi yapan depo işçileri.

Çağrı Üzerine Kısmi Süreli Çalışma:

Çağrı üzerine çalışmada taraflar, belirli bir haftalık süre üzerinde anlaşmamışsa haftalık 20 saat çalışılacağı kabul edilir. İşçi çağrılmasa dahi bu sürenin ücretine hak kazanır. Çağrı, işin yapılacağı tarihten en az 4 gün önce yapılmalı ve işçi buna uymakla yükümlüdür.

4. Kısmi Süreli İş Sözleşmesi ile İlgili Haklar ve Yargıtay Uygulaması

✅ Kıdem ve İhbar Tazminatı

Kısmi süreli çalışan işçiler de, diğer işçiler gibi kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır. Ancak dikkat edilmesi gereken husus:
Kıdem süresi, çalışma günü sayısı ile değil, sözleşme süresi ile ölçülür.

Yargıtay Örneği:
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin yerleşik içtihadına göre; haftada 2 gün çalışan işyeri hekiminin 6 yıl 10 ay 20 gün süren sözleşmesi boyunca akdin sürdüğü süre dikkate alınarak kıdem tazminatına hükmedilmiştir. Çalışma günü sayısı üzerinden değil, sözleşme süresi üzerinden değerlendirme yapılmıştır.

✅ Yıllık İzin, Analık İzni, Hastalık vs.

Kısmi süreli çalışan işçinin yıllık ücretli izin hakkı, tam süreli çalışan ile aynı esaslara tabidir. Ancak yıllık izin ücreti, fiili çalışma gününe göre hesaplanır.

✅ Ücret ve Parasal Haklar

İşçiye ödenecek maaş, yol-yemek ücreti gibi haklar çalıştığı süreye orantılı olarak hesaplanır.

5. Kısmi Süreli İş Sözleşmesinin Şekli

Yazılı yapılması zorunlu değildir, ancak yazılı olması ispat açısından önemlidir.
Belirli veya belirsiz süreli olabilir.
Deneme süresi içerebilir.
Taraflar sözleşmede çalışılacak günleri ve saatleri net olarak belirlemelidir.

❗️6. Kısmi Süreli Çalışma ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kısmi süreli çalışma nedir?

Kısmi süreli çalışma, haftalık çalışma süresinin tam zamanlı çalışmaya kıyasla önemli ölçüde daha az olduğu çalışma biçimidir. Türkiye’de tam zamanlı çalışma süresi haftalık 45 saat olarak belirlenmiştir. Kısmi süreli çalışanlar ise haftada en fazla 30 saat çalışabilir

Kısmi süreli çalışanlar fazla mesai yapabilir mi?

Kısmi süreli iş sözleşmesinde fazla mesai esastan yasak değildir ancak, yapılan mesainin kısmi süreliliği bozmaması gerekir.

Kısmi süreli işçiye haftalık 45 saat çalışma yüklenebilir mi?

Hayır. Bu durumda iş sözleşmesi tam süreli iş sözleşmesine dönüşür.

SGK prim gün sayısı nasıl hesaplanır?

SGK uygulamasında 7,5 saate kadar çalışma 1 prim günü olarak hesaplanır. Örneğin haftada 3 gün çalışan bir işçinin ayda yaklaşık 12 prim günü olur.

Kısmi süreli iş sözleşmesi nasıl hazırlanır?

İş Yasası’nın 13. maddesine göre, bir işçinin haftalık çalışma süresi tam zamanlı bir işçiye kıyasla önemli ölçüde daha az belirleniyorsa, kısmi süreli iş sözleşmesi yapılabilir. Bu sözleşmeler yazılı olmalı ve karşılıklı anlaşma temelinde hazırlanmalıdır.

Kısmi süreli çalışanların izin hakları nelerdir?

Kısmi süreli çalışanlar, tam zamanlı çalışanlar gibi yıllık izin hakkına sahiptir. İzin süreleri, çalışılan süreye orantılı olarak hesaplanır. Hukuka aykırı olarak kısmi süreli çalışanlara farklı bir izin uygulaması yapılamaz.

Kısmi süreli çalışanların kıdem tazminatı hakkı var mı?

Evet, kısmi süreli çalışanlar da kıdem tazminatına hak kazanabilir. Kıdem tazminatı hesaplanırken, çalışılan süreye ve ücret oranına göre hesaplama yapılır.

İşverenin kısmi süreli çalışanlara karşı yükümlülükleri nelerdir?

İşverenler, kısmi süreli çalışanlara tam zamanlı çalışanlarla eşit muamele yapmak zorundadır. Ücret, sosyal haklar ve diğer haklar, tam zamanlı çalışanlara kıyasla orantılı olarak belirlenmelidir.

Kısmi süreli çalışanların maaşı nasıl hesaplanır?

Kısmi süreli çalışanların maaşı, tam zamanlı çalışanların maaşına oranla hesaplanır. Örneğin, saatlik ücret 100 TL ise, haftada 25 saat çalışan bir işçi 2.500 TL maaş alır.

Kısmi süreli çalışanlar hafta tatili hakkına sahip mi?

Haftada 3 veya 4 gün çalışanlar, hafta tatiline hak kazanamaz. Ancak haftalık çalışma süresi tam zamanlı çalışanların üçte ikisi kadar olan çalışanlar, hafta tatili hakkına sahiptir

Sonuç

Kısmi süreli iş sözleşmesi, iş gücü piyasasında esneklik sağlarken, işçiye de temel haklar bakımından geniş bir koruma alanı sunar. Gerek işverenin yükümlülükleri gerekse işçinin hakları açık biçimde yasal güvence altındadır. Bu sözleşme tipi özellikle danışmanlık hizmetleri, sağlık sektörü, temizlik ve hizmet alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

İşverenlerin bu sözleşmeleri yaparken çalışma süresi, iş tanımı ve hakları açıkça belirlemesi; işçilerin ise sözleşme süresince çalışma oranına uygun şekilde haklarını takip etmesi büyük önem taşır.

Kısmi Süreli İş Sözleşmesi