Sağlık Sebeplerine Dayalı Fesih Halinde Kıdem Tazminatı

İşçi veya işverenin sağlık gerekçeleriyle iş sözleşmesini sona erdirmesi, kıdem tazminatı hakkını nasıl etkiler? Bu rehberde, sağlık nedenleriyle fesihte kıdem tazminatına hak kazanma şartlarını, ilgili Yargıtay kararlarını ve en çok merak edilen soruları bulacaksınız.

Sağlık Sebebiyle Fesih Nedir?

4857 sayılı İş Kanunu, taraflara sağlık nedenleriyle iş sözleşmesini feshetme hakkı tanımaktadır. İşçinin, iş sözleşmesi kapsamında görmekle yükümlü olduğu işi, kendisinde, işverende veya işverenin diğer işçilerinde oluşan hastalık nedeniyle kanuna ve sözleşmeye uygun şekilde ifa edememesi halinde, işçi ve işveren arasında iş ilişkisinin amaçları tehlikeye girecek ve bu durumlarda her iki tarafın da fesih hakkı gündeme gelecektir.

İş Kanunu, sağlık sebepleri ile iş sözleşmesini sona erdirme hakkı hem işveren hem de işçiye tanınmıştır. Bu çerçevede, iş akdi, sözleşmenin taraflarınca (işçi ve işveren), sağlık sebeplerine dayalı olarak hem geçerli nedenle bildirimli feshe hem de haklı nedenle derhal feshe konu edilebilmektedir.

İşçi yönünden sağlık nedenleriyle derhal fesih hakkı İş Kanunu’nun 24/I maddesinde, işveren yönünden ise 25/I maddesinde düzenlenmiştir. İşveren yönünden sağlık nedenleriyle derhal fesih şartlarının oluşmaması veya işverenin derhal feshi tercih etmemesi durumunda, sözleşmenin,  İş Kanunu m.18 vd. hükümlerince geçerli nedenle bildirimli olarak yapılması da mümkündür.

Sözleşme kim tarafından ve hangi şekilde sona erdirilirse erdirilsin sağlık nedenlerine dayalı olarak yapılan fesihlerde işçi en az bir yıllık kıdeme sahip olması halinde kıdem tazminatına hak kazanır ve işverence bu kıdem tazminatının kendisine ödenmesi gerekir.

İşçinin Sağlık Sebebiyle Derhal Feshi

İşçi, kendi sağlığı veya işyeri koşulları nedeniyle iş akdini haklı nedenle feshedebilir. Bu durumda:

• En az 1 yıllık kıdemi varsa,
• Fesih sebebini açıkça belirtirse,
• Sağlık sorununu belgeleyebilirse,
  kıdem tazminatına hak kazanır.

Yargıtay Kararı – Örnek:

Yargıtay 9. HD, 2017/11053 E., 2018/9849 K., T. 30.4.2018
“İşyeri ortamının tozlu olması nedeniyle astım rahatsızlığı bulunan işçinin iş akdini feshetmesi, sağlık nedeniyle haklı fesih olarak değerlendirilmiş ve kıdem tazminatına hükmedilmiştir.”

İşverenin Sağlık Sebebiyle Derhal Feshi

İşveren, işçinin sağlık durumu nedeniyle işini yerine getiremeyeceği sürelerin işveren için katlanılamaz hale gelmesi durumunda sözleşmeyi haklı nedenle feshedebilir.

Koşullar:

• Hastalık süresi ihbar süresi + 6 hafta geçmelidir.
• Hastalık, işçinin kendi kastı veya alışkanlığı (alkol, uyuşturucu vs.) nedeniyle oluşmamış olmalıdır.

Yargıtay Kararı – Örnek:

Yargıtay 22. HD, 2014/24350 E., 2014/33520 K.
“İşçinin sürekli hastalığı nedeniyle 6 haftalık sürenin dolması sonrası işverenin yaptığı fesih geçerli sayılmış ve kıdem tazminatına hükmedilmiştir.”

Sağlık Nedenine Göre Fesih – Kıdem Tazminatı Tablosu

Sağlık Nedenlerine Dayalı fesih Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. İşçinin psikolojik rahatsızlıkları da sağlık nedeniyle fesih hakkı doğurur mu?

Evet. Depresyon, panik atak, tükenmişlik sendromu gibi belgelenebilir psikolojik rahatsızlıklar da haklı nedenle fesih sebebidir.

2. İşverenin hastalığı işçiye fesih hakkı verir mi?

Evet. İşverenin bulaşıcı hastalığı varsa ve işyerinde bulaşma riski taşıyorsa, işçi sözleşmeyi haklı nedenle feshedebilir (m.24/I-a).

3. İşçinin rahatsızlığı işle ilgisiz olsa da işveren feshedebilir mi?

Evet, ancak işçinin yokluğu ihbar süresi + 6 haftayı aşmalı ve bu süreçte işin devamı işverene ekonomik olarak katlanılamaz hale gelmelidir.

4. Sağlık nedenli fesihlerde ihbar tazminatı ödenir mi?

Hayır. Haklı nedenle fesihlerde ihbar tazminatı ödenmez. Ancak geçerli nedenle bildirimli fesihlerde ihbar süresi tanınmazsa ödenir.

5. Fesih bildirimi sözlü olabilir mi?

Hayır. Sağlık nedeniyle haklı fesih yazılı ve gerekçeli olmalı, mümkünse doktor raporu gibi belgelerle desteklenmelidir.

       6. İşçi sağlık nedeniyle işten ayrılırsa tazminat alabilir mi?

Evet, eğer sağlık sorunu işin niteliğinden kaynaklanıyorsa veya işverenin bulaşıcı hastalığı varsa ve bu durum belgelenirse, işçi kıdem tazminatına hak kazanır.

       7. İşveren sağlık nedeniyle işçiyi işten çıkarabilir mi?

Evet, ancak bu durumda işçinin sağlık sorununun uzun süreli olması ve iş görmesini engellemesi gerekir. Ayrıca işçinin kusurundan kaynaklanan hastalıklar da dikkate alınır.

       8. Çalışamaz raporu alınca işten ayrılmak mümkün mü?

Evet. Heyet raporuyla alınan “çalışamaz” kararı, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi için yeterli olabilir. Bu durumda kıdem tazminatı hakkı doğar.

       9. Psikolojik rahatsızlıklar nedeniyle fesih mümkün mü?

Evet, psikiyatri raporuyla desteklenen ciddi rahatsızlıklar da sağlık nedeniyle fesih kapsamında değerlendirilebilir.

      10. İşçi uzun süre rapor alırsa işveren işten çıkarabilir mi?

Evet. İşçinin raporlu olduğu süre, kıdemine göre belirlenen devamsızlık süresini aşarsa işveren haklı nedenle fesih yapabilir.

      11. Sağlık nedeniyle istifa eden işçi işsizlik maaşı alabilir mi?

Genellikle hayır. Ancak SGK ve İŞKUR’un özel değerlendirmesiyle bazı durumlarda bu mümkün olabilir.

      12. Tazminat için heyet raporu şart mı?

Genellikle evet. Özellikle kalıcı iş göremezlik durumlarında heyet raporu, tazminat talebini destekleyen en güçlü belgedir.

     13. Kronik hastalığı olan işçi tazminat alabilir mi?

Eğer hastalık işin yapılmasını engelliyorsa ve bu durum belgelenirse, evet

⚖️ Sonuç ve Değerlendirme

Sağlık nedenleriyle iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde, işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmayacağı somut olayın koşullarına bağlıdır. Uygulamada hem işçilerin hem işverenlerin yazılı ve belgeli işlem yapmaları önem arz eder.

Sağlık Sebeplerine Dayalı Fesih Halinde Kıdem Tazminatı