🚗 Trafik Kazaları ve Tazminat Davaları: Türkiye İstatistikleriyle Güncel Bakış

Trafik kazaları, Türkiye’de hem bireysel hem toplumsal düzeyde ciddi maddi ve manevi kayıplara yol açmaya devam ediyor. Sürücü hataları, yol yapılarındaki eksiklikler ve trafik kurallarına uyum konusundaki eksiklikler nedeniyle her yıl yüz binlerce kaza meydana gelmekte ve bu kazalar sonucunda binlerce insan hayatını kaybetmekte veya yaralanmaktadır.

📊 Trafik Kazası Sayılarındaki Artış

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2012 yılında ülkemizde meydana gelen trafik kazası sayısı 1.296.634’e ulaşmıştır. Bu kazalardan 153.552’si ölüm ya da yaralanma ile sonuçlanmıştır.

⚠️ Trafik Kazalarında Can Kaybı ve Yaralanma

• 2003 yılında trafik kazalarında hayatını kaybeden kişi sayısı 3.946 iken,

• 2012 yılında bu sayı 3.750 olarak kaydedilmiştir.

Aynı dönemde 100.000 taşıta düşen ölü sayısı da 44,3’ten 22’ye düşmüştür.

Yaralanma oranlarında ise dramatik bir artış söz konusudur:

• 2003: 118.214 kişi

• 2012: 268.079 kişi
  Bu, yaklaşık %227 oranında bir artış anlamına gelmektedir.

👨‍⚖️ Trafik Kazalarından Doğan Tazminat Davaları

Trafik kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat talepleri, ülkemizde en sık rastlanan dava türlerinden biridir. Adalet Bakanlığı istatistiklerine göre:

• 2011 yılında ölümlü/yaralamalı trafik kazası nedeniyle açılan dava sayısı: 12.560

• 2012 yılında bu sayı 16.705’e yükselmiştir.
  Aynı yıl sadece maddi hasarlı kazalarla ilgili 1.829 dava açılmıştır.

⏱️ Ortalama Dava Süreleri ve Yargı Süreci

Trafik kazaları tazminat davaları, Türkiye’de en uzun süren hukuk davaları arasındadır. Ortalama yargılama süresi yaklaşık 330 gün olup; keşif, bilirkişi raporları, ceza dosyalarının beklenmesi gibi unsurlar bu süreci uzatmaktadır.

🚦 Kazaların Temel Nedenleri

TÜİK verilerine göre 2012 yılında meydana gelen trafik kazalarının nedenleri şöyle dağılıyor:

• %88,86’sı sürücü hataları

• %9,75’i yaya hataları

• %0,33’ü araç kusurları

• %0,16’sı yol kusurları

🧠 Sonuç

Trafik kazaları sadece bir sağlık ya da ulaşım sorunu değil, aynı zamanda bir adalet ve tazminat sorunudur. Hem kazaların önlenmesi hem de mağdurların zararlarının giderilmesi açısından hukuki destek ve doğru tazminat hesaplamaları büyük önem taşır.

Grafik 1: Ölümlü Yaralamalı Trafik Kazası Tazminat Davası Sayısı 

Grafik 2: Trafik Kazalarında Yaralanan Kişi Sayısı 

Grafik 3: Trafik kazalarında Ölen Kişi Sayısı  

Grafik 4: Yıllara Göre Ölümlü ve Yaralamalı Trafik Kazası Sayısı  

Grafik 5: 100 Bin Araç Başına Düşen Ölüm Sayısı 

Trafik Kazaları ve Tazminat Davaları İstatistikleri

TRAFİK KAZALARI VE TRAFİK KAZALARI TAZMİNAT DAVALARINA İLİŞKİN BAZI İSTATİSTİKLER

Yol ve araçlardaki eksiklikler, sürücü eğitimindeki yetersizlikler, trafik kurallarına uyma konusundaki isteksizlikler gibi nedenlerle ülkemizde çok sayıda trafik kazası olmaktadır. Bu kazalar sonucunda her yıl binlerce insan ölmekte veya sakat kalmakta milyarlarca liralık da maddi hasar oluşmaktadır. Örneğin TÜİK verilerine göre 2012 yılında Türkiye`de meydana gelmiş trafik kazası sayısı 1 296 634 tür. Bu kazalardan 153 552 sinde en az bir kişi ölmüş veya yaralanmıştır. Ölen kazazedelerin toplamı 3750 kişi yaralananların sayısı ise 268 029 dur. Artan araç sayısı ve araçla yapılan seyahat sürelerine bağlı olarak trafik kazası ölümlü veya yaralamalı trafik kazası sayısında neredeyse 3 kat artış olmuştur. 2003 yılında ölümlü veya yaralamalı trafik kazası sayısı 67 031 iken bu sayı 2012 yılında 153 552 ye yükselmiştir. Bununla birlikte trafik kazalarında meydana gelen ölümlerde az da olsa bir azalma görülmektedir. Örneğin 2003 yılında trafik kazalarında ölen kişi sayısı 3 946 iken 2012 yılında meydana gelen trafik kazalarında ölenlerin sayısı 3 750 dir. Artan taşıt sayısı dikkate alındığında iyileşme daha dikkat çekici hale gelmektedir. Öyle ki 2003 yılında 100 000 taşıta düşen ölü sayısı 44,3 iken 2012 yılında bu sayı 22 ye düşmüştür. Bu durumun, yeni yapılan görece yüksek standartlı yollarla, araçların güvenlik donanımındaki artışlarla ve acil yardım/acil müdahale olanaklarının artmasıyla ilgisi bulunduğunu düşünmekteyiz. Son on yılda trafik kazalarında yaralananların sayısında ise önemli bir yükseliş gözlenmektedir. 2003 yılında trafik kazalarında yaralananların sayısı 118 214 iken bu sayı 2012 yılında %226,77 artışla 268 079 a çıkmıştır. 

TÜİK verilerine göre Türkiye`de meydana gelen kazaların nedeni büyük ölçüde sürücü hatalarıdır. Örneğin 2012 yılında meydana gelmiş trafik kazalarının 88,86 si sürücü hatasından, %9,75 i yaya kusurundan, %0,33 ü araçlardaki, %0,16 sı ise yollardaki kusurlardan meydana gelmiştir.  

Trafik kazası sonucu maddi ve manevi zarar gören mağdurun ve/veya mağdurun vefatı halinde yakınlarının maddi ve manevi zararının tazminine yönelik davalar ülkemizde dava konusu yapılan en yaygın hukuki sorunlardan birini oluşturmaktadır. Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre 2012 yılında ülkemizde hukuk mahkemelerinde açılan trafik kazası sonucu ölüm ve yaralanmadan kaynaklanan tazminat davası sayısı 2011 yılında 12 560, 2012 yılında ise 16 705 dir. 2012 yılında maddi hasarlı trafik kazası nedeniyle açılmış tazminat davası sayısı ise 1 829 dur. 2012 yılında karara bağlanan ölümlü ve yaralamalı trafik kazası tazminat davası sayısı 8 340 tır. Yine Adalet bakanlığı verilerine göre trafik kazalarından kaynaklanan tazminat davalarının görüldüğü asliye hukuk mahkemelerinde ortalama dava süresi (davaların ortalama karara bağlanma süresi) 330 gündür.  Ancak Asliye Hukuk Mahkemeleri Türk hukuk yargılamasının ana gövdesini oluşturan ve çok değişik dava türlerine bakmakta olan mahkemelerdir. Trafik kazası nedeniyle açılmış tazminat davalarında, bu davaların çoğunda keşif yapılmasının gerekmesi, bazı durumlarda ceza yargılamasının sonucunun beklenmesi, hem kusur durumunun belirlenmesi hem de olası tazminat tutarının hesaplanması konusunda ayrı ayrı bilirkişi incelemesi yapılmasının gerekmesi ve çoğu davada bu raporlara yapılan itirazlar nedeniyle farklı bilirkişilerden 2. Hatta 3. Raporların alınması gibi nedenlerle  ortalama yargılama süresi uzamaktadır. Bizim tecrübe ve müşahedelerimize göre trafik kazası kaynaklı tazminat davaları Türk mahkemelerinde görülen ortalama yargılama süresi en uzun dava türlerinden biridir.

Avukat Hüseyin Demirbaş, Bursa   

Trafik Kazaları ve Tazminat Davaları İstatistikleri