Boşanma Tenfiz: İdari Başvuru YeterliyseTenfiz Davasına Gerek Yoktur.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 27. maddesinde yapılan 29.04.2017 tarihli değişiklikle birlikte, yurt dışında verilen boşanma, evliliğin iptali veya butlan kararlarının mahkeme kararı olmaksızın idari yoldan nüfus kütüklerine işlenebileceği düzenlenmiştir.

Bu değişiklik sayesinde, belirli koşullar sağlandığında tanıma ve tenfiz davası açılmaksızın, yalnızca idari başvuru yapılarak boşanma kararlarının Türk nüfus sistemine kaydedilmesi mümkün hale gelmiştir. Böylece, yabancı ülke mahkemelerinin verdiği boşanma kararlarının Türkiye’de geçerli olması için öncelikle idari başvuru yolu denenmeli, eğer bu yöntem sonuç vermezse tenfiz veya tanıma davası açılmalıdır.

Ancak, boşanma kararının yalnızca nüfus siciline işlenmesi yeterli olmayabilir. Eğer kişi, nafaka, velayet, tazminat veya mal rejiminden kaynaklanan alacak gibi hükümleri de uygulatmak istiyorsa, tenfiz davası açması gereklidir.

Tenfiz davasının şartlarından biri yabancı mahkeme kararının kesinleşmiş olmasıdır.

Aşağıda bu konuya değinen bir Yargıtay kararını inceleyeceğiz

Tenfiz Karar İncelemesi   

1. Kararın Tam Metni

Yargıtay 2. Hukuk Dairesinden:

Boşanma
Tenfiz
Yabancı mahkeme kararının kesinleşmiş olması gerektiği
(MÖHUK Md.50,53,59)

Esas No                : 2008/18047       

Karar No              : 2009/5488

İncelenen Kararın     

Mahkemesi       : İhsaniye Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi             

Tarihi                : 25/7/2008             

Numarası          : Esas no: 2008/42   Karar no: 2008/96  

Davacı              : Dilek Kabadayı   

Davalı               : Ömer Kabadayı             

Dava Türü         : Boşanma 

Temyiz Eden   : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün kanun yararına bozulması Adalet Bakanlığının yazısı üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istenilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü.            

Davacı Dilek Kabadayı vekili tarafından Ömer Kabadayı`ya karşı açılan davada boşanmaya ilişkin Besançon Asliye Hukuk Mahkemesi İkinci Dairenin 2007/02212 sayılı kararının tenfizine karar verilmesinin istenildiği, mahkemece davanın kabulüne karar verildiği ve hükmün temyiz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmaktadır.        

5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 50. maddesinde yer alan hükme göre yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilamların Türkiye`de icra olunabilmesi yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır. 

Anılan hükümde tenfizi istenilen yabancı mahkeme kararının kesinleşmiş olması gerektiği açıkça ifade edildiği gibi Kanunun 53 üncü maddesinde de tenfiz dilekçesine ilamın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesinin de eklenmesinin zorunlu olduğu hüküm altına alınmış bulunmaktadır.      

Yapılan incelemede, yabancı mahkeme kararının kesinleştiğini gösteren bir yazı veya belgenin dosyada bulunmadığı anlaşılmıştır.  

Mahkemece, yukarıda değinilen hükümler ile Kanunun 59`uncu maddesinde yer alan yabancı ilamın kesin hüküm veya kesin delil etkisinin, yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan itibaren hüküm ifade edeceğine ilişkin hüküm göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ile davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.             

SONUÇ: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/6. maddesine dayalı kanun yararına bozma isteğinin açıklanan sebeple kabulü ile hükmün sonuca etkili olmamak üzere BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi. 25/3/2009   (*) 07.05.2009 tarih ve 27221 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmıştır.

2. Kararın Konusu

Bu karar, Fransa Besançon Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından verilen boşanma kararının Türkiye’de tenfizine (icra edilebilirliğine) yönelik açılmış bir davada, usuli eksiklik nedeniyle kanun yararına bozma istemine ilişkindir.

2. Uyuşmazlık Noktası

Yabancı bir mahkemece verilmiş boşanma kararının Türkiye’de tenfizine karar verilmesi için, kararın kesinleştiğinin belgelendirilmemesi sorunu.

3. Usuli Durum ve Başvuru Süreci

• Davacı Dilek Kabadayı, eşi Ömer Kabadayı’ya karşı Fransız mahkemesinin boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi için İhsaniye Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmıştır.
• Mahkeme, kararın kesinleşip kesinleşmediğini araştırmaksızın davayı kabul etmiş ve karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.
• Adalet Bakanlığı, bu kararı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na taşımış ve “kanun yararına bozma” yoluyla denetim istemiştir.
• Yargıtay da bu talebi incelemiş ve usul hatası tespit ederek hükmü kanun yararına bozmuştur.

4. Uygulanan Mevzuat

Karar, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) hükümlerine dayanıyor:

• MÖHUK m. 50: Yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de icra edilebilir olması için tenfiz kararı gereklidir.
• MÖHUK m. 53: Tenfiz dilekçesine, yabancı ilamın kesinleştiğini gösteren belge ve onaylı tercümesi eklenmelidir.
• MÖHUK m. 59: Yabancı mahkeme kararları, kesinleştikleri andan itibaren hüküm doğurur.

5. Tespit Edilen Usul Hatası

Dosyada, Fransa’da verilen boşanma kararının kesinleştiğine dair hiçbir belge bulunmamaktadır.
Oysa bu belge, tenfiz davasının kabul edilebilmesi için olmazsa olmaz bir şarttır.
Mahkeme, bu eksikliği görmeden hüküm kurmuştur. Yargıtay bu durumu usul ve yasaya açıkça aykırı bulmuştur.

6. Sonuç ve Yargıtay’ın Kararı

Yargıtay 2. HD şu sonuca ulaşmıştır:

• Dosyada, kararın kesinleştiğini gösterir belge yok.
• Mahkeme, bu olmadan davayı kabul etmiş, bu da usul hatasıdır.
• Bu nedenle kanun yararına hüküm bozulmuştur.

Ancak dikkat:

Bu bozma, “sonuca etkili olmamak üzere” yapılmıştır. Yani karar kesinleşmiş olduğundan fiilen etkisizdir; ancak mahkemelerin benzer şekilde hata yapmaması için emsal nitelikte bir içtihattır.

7. Uygulamada Önemi

Bu karar, yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de geçerli olabilmesi için şu ilkeyi pekiştirir:

“Tenfiz talep edilen yabancı kararın, ilgili ülke hukukuna göre kesinleştiğini gösteren belge olmadan, Türkiye’de mahkeme kararı verilemez.”

Sonuç ve Tavsiye

Bu içtihat, hem avukatlar hem yurtdışında boşanmış Türk vatandaşları için önemli bir uyarıdır:

• Boşanma kararı hangi ülkeden olursa olsun, kesinleşme belgesi olmadan Türkiye’de tanıma/tenfiz davası açılamaz.
• Bu belge, ilgili ülkenin yargı merciinden alınmalı, apostille edilmeli, ardından yeminli tercüme ile birlikte mahkemeye sunulmalıdır.

Tenfiz Dava Dilekçe Örneği

BURSA NÖBETÇİ AİLE MAHKEMESİNE

DAVACI
Adı Soyadı : Dilek Kabadayı

T.C. Kimlik No: 12345678901

Adres : Nilüfer, Bursa

VEKİLİ
Av. Hüseyin Demirbaş

Osmangazi; Bursa

DAVALI
Adı Soyadı : Ömer Kabadayı

T.C. Kimlik No:

Adres : [Almanya’daki veya bilinen son adresi – bilinmiyorsa “adres bilgisi mevcut değildir” yazılabilir]

DAVA KONUSU
Almanya Duisburg Aile Mahkemesi’nin …/…/…… tarihli ve [esas/karar no] sayılı kesinleşmiş boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve hüküm altına alınmış nafaka/tazminat gibi fer’i edimlerin tenfizine karar verilmesi talebimizden ibarettir.

AÇIKLAMALAR

1. Müvekkilim ile davalı, Almanya Federal Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet etmekte iken aralarındaki evlilik birliğinin sona erdirilmesi amacıyla Duisburg Aile Mahkemesi’nde bir boşanma davası görülmüştür.
2. Söz konusu mahkemece yapılan yargılama neticesinde …/…/…… tarihli ve [esas/karar numarası] sayılı boşanma kararı verilmiş; karar Almanya Federal Hukukuna göre kesinleşmiş, karar üzerine apostille şerhi alınmış, Türkçe tercümesi yeminli tercüman tarafından yapılmış ve noter onayı ile onanmıştır.
3. Karar, kamu düzenine aykırı değildir ve Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine giren bir konuda verilmiş değildir. Ayrıca davalıya usulüne uygun olarak tebligat yapılmış ve yargılama sırasında savunma hakkı tanınmıştır.
4. Bu nedenle yabancı mahkeme kararının Türkiye’de de hüküm ve sonuç doğurabilmesi için 5718 sayılı MÖHUK kapsamında tanıma ve (nafaka/tazminat yönünden) tenfizi için işbu davayı açmak zarureti doğmuştur.

HUKUKİ NEDENLER

5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) md. 50, 52, 53, 54, 55, 58, 59 ve ilgili sair mevzuat.

DELİLLER

• Almanya Duisburg Aile Mahkemesi tarafından verilmiş boşanma kararının onaylı aslı
• Apostille şerhi bulunan kesinleşme şerhli ilam
• Noter onaylı Türkçe tercümesi
• Nüfus kayıt örneği
• Vekâletname
• Gerek görülürse tanık beyanları ve sair takdiri deliller

SONUÇ ve TALEP

Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle;

1. Almanya Duisburg Aile Mahkemesi’nin …/…/…… tarihli ve [esas/karar no] sayılı boşanma kararının TÜRKİYE’DE TANINMASINA,
2. Kararda yer alan nafaka/tazminat gibi fer’i hükümlerin TENFİZİNE,
3. Yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini vekâleten saygılarımızla arz ve talep ederiz.

Tarih: …/…/2024

Davacı Vekili

Av. Hüseyin Demirbaş

(İmza)

Boşanma Tenfiz