Tasarıma Tecavüzün Önlenmesi, Durdurulması Ve Giderilmesi Davaları 

Tasarım hakkı sahibi; tecavüzü gerçekleştiren kişiye karşı tecavüzün önlenmesi davası, tecavüzün durdurulması davası, tecavüzün giderilmesi davası, tecavüzün tespiti davası, maddi, manevi tazminat davası ve itibar tazminatı davası açma hakkına sahiptir.

Tasarıma Tecavüzün Durdurulması ve Önlenmesi Davaları:

Tasarım hakkı sahibi tasarımdan doğan haklarına tecavüz eden fiillerin durdurulması ve önlenmesi talebinde bulunabilir (SMK m. 149/1-a-b). Tecavüzün durdurulması davası devam etmekte olan tecavüze son vermeyi hedefleyen bir eda davasıdır. Dolayısıyla henüz tecavüz başlamamış veya bir dönem devam ettikten sonra sona ermiş ve tekrar etme ihtimali de yoksa bu dava açılamayacaktır. Tecavüz sona ermiş ancak bazı etkileri devam ediyorsa bu etkilerin ortadan kaldırılması için tecavüzün giderilmesi davası açılmalıdır. Tüm bu davaların açılması için tazminat davasından farklı olarak kusur ve zarar şartı aranmamaktadır. Objektif olarak SMK m. 81/1 de sınırlı olarak sayılmış tecavüz oluşturan fiillerden birinin bulunması yeterlidir.

Önleme ve durdurma taleplerin aynı davada birlikte ileri sürülmesi mümkündür. Uygulamada da böyle yapıldığı gözlenmektedir. Ancak uygulayıcıların bu talepleri karıştırdığına da sık rastlanmaktadır. Hangi durumlarda hangi talebin ileri sürüleceğini bilmek ve talebi buna göre somutlaştırmak önemlidir. Örneğin tecavüzün önlenmesi davası; somut bir tecavüz ihtimalinin ortaya çıktığı veya daha önce vuku bulmuş ve sonlanmış bir tecavüzün tekrarlanma tehlikesinin bulunduğu durumlarda tercih edilmelidir.

Sınai mülkiyet hukuku oldukça teknik bir alandır. Bursa’da marka, patent, tasarım hukuku alanında bir avukattan destek almak için internet üzerinden araştırma yapabilirsiniz. Dilerseniz buradan  hukuk büromuzla da iletişime geçebilirsiniz.  

Tecavüzün Giderilmesi (Tecavüzün Ref’i) Davası:    

SMK m. 149/1-d ‘ de bu dava için tecavüzün kaldırılması ibaresi kullanılmıştır. Bu ifade de davayı doğru olarak tanımlamakla birlikte biz kanuni terminoloji yerine öğreti ve uygulamada yerleşmiş olan tecavüzün giderilmesi terimini kullanacağız.

Tecavüzün giderilmesi (tecavüzün ref’i) davası; tecavüz ile ortaya çıkan hukuka aykırı sonuçların ortadan kaldırılmasını amaçlayan bir eda davasıdır. Bu davanın açılabilmesi için tasarıma tecavüz eden ürünün üretiminin yapılması, ticaret alanına çıkarılması, satışa konulması, ithali veya depolanması gibi olguların mevcut olması gerekir.

Bu dava ile tecavüzün yol açtığı hukuka aykırı sonuçların ortadan kaldırılması hedeflenirken, önleme ve durdurma davalarında tehlike halinde bu tehlikenin bertaraf edilmesi ve devam eden tecavüze son verilmesi amaçlanmıştır. Sadece tecavüz tehlikesinin veya ihtimalinin bulunması halinde kural olarak tecavüzün giderilmesi davası açılamaz. Bu halde tecavüzün önlenmesi veya durdurulması talep edilmelidir. Yine yukarıda da belirtildiği üzere bu taleplerin hepsinin birlikte açılması (davaların yığılması) da mümkündür. Bu dava için de kusurun varlığı şart değildir. Tasarım hakkının ihlal edilmesi ve bu ihlalden hukuka aykırı bazı sonuçların ortaya çıkması yeterlidir.

 Tecavüzün giderilmesi davası ile tecavüzün maddi sonuçlarının ortadan kaldırılması amaçlandığına göre bu amaca nasıl ulaşılacaktır. Bu konuda Kanun, üç farklı giderim yöntemi öngörmüştür. Bunlar;

• Tecavüz oluşturan ürünler ile münhasıran bunların üretiminde kullanılan cihaz, makine gibi araçlara el konulması (SMK m. 149/1-d)
• El konulan ürün, cihaz ve makineler üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması (SMK m. 149/1-e)
• Tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle masraflar tecavüz edene ait olmak üzere el konulan ürünler ile cihaz ve makine gibi araçların şekillerinin değiştirilmesi, üzerlerindeki markaların silinmesi veya sınai mülkiyet haklarına tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise imhası. (SMK m. 149/1-f)
• Haklı bir sebebin veya menfaatinin bulunması hâlinde, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan edilmesi veya ilgililere tebliğ edilmesi. (SMK m. 149/1-g)

Bu yaptırımlar koşullarının oluşması halinde önleme, durdurma ve tazminat davalarında da talep edilebilecektir.

Görüldüğü üzere asıl amacı tasarım hakkına tecavüz teşkil eden fiillerin hukuka aykırı sonuçlarının ortadan kaldırılması olan bu davada tasarım hakkına tecavüz fiilinin konusunu oluşturan ürünlerle, bu ürünlerin üretimini ve pazara sunulmasını mümkün kılan makine, ekipman, reklam araçları, ambalaj malzemeleri, ticari -endüstriyel evrak gibi varlıklara el konulabilmekte, tasarımın korunması yönünden zorunlu ise bu emtianın imha edilmesine karar verilmekte, bu şekilde tasarım hakkına tecavüz teşkil eden eylemlerden önceki durumun yeniden tesis edilmesi amaçlanmaktadır. Ancak tüm bu hallerde başvurulacak tedbir ölçülü ve tasarım hakkı sahibinin hakkını korumakla sınırlı olmalı bunu aşacak ve davalıya ağır zararlar verecek yaptırımlardan kaçınılmalıdır. Özellikle el koyma ve imha hususlarında davalının diğer (tecavüz teşkil etmeyen) ürünleri üretmesine engel olacak kararlar verilmemelidir. (SMK m. 149/1-d-Son cümle)