EYT’lilerin Kıdem Tazminatı (*)

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle birlikte, uzun yıllardır prim gününü doldurmuş ancak yaş şartı nedeniyle emekli olamayan birçok çalışan, emeklilik hakkına kavuştu. Bu süreçte en çok merak edilen konulardan biri de kıdem tazminatı oldu.

1. Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, iş akdinin sona ermesi durumunda, belirli koşulları sağlayan işçiye işveren tarafından çalışma süresi boyunca kazandığı kıdemin karşılığı olarak topluca yapılan tazminat niteliğinde bir ödemedir.

Kıdem tazminatı süreci, işçinin belirli şartlar altında işten ayrılmasıyla başlar ve işverenin ödeme yapmasıyla tamamlanır. İşte sürecin genel işleyişi:

1.1. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma

Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin aynı işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. Ayrıca işten ayrılma nedeni, İş Kanunu’nda belirtilen kıdem tazminatı şartlarına uygun olmalıdır. Örneğin:

• İşveren tarafından haksız fesih yapılması
• İşçinin emeklilik nedeniyle işten ayrılması
• Erkek çalışanlar için askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılma
• Kadın çalışanlar için evlilik nedeniyle işten ayrılma (evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde)

1.2. Kıdem Tazminatının Hesaplanması

Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl için bir aylık brüt maaşı üzerinden hesaplanır. Ancak, kıdem tazminatı tavanı dikkate alınarak ödeme yapılır.

1.3. Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı hesabında esas alınacak ücret, işçinin son giydirilmiş brüt ücretidir. Kıdem tazminatına esas alınacak olan ücretin tespitinde işçinin brüt asıl ücretine ek olarak kendisine sağlanan para veya para ile ölçülebilen yararlar da dikkate alınır. Bu şekilde belirlenen ücrete giydirilmiş ücret denir. İkramiye, arızi olmayıp süreklilik arz eden prim ödemeleri, yakacak, giyecek, kira, eğitim yardımları, bayramlarda veya belirli günlerde düzenli olarak yapılan ödemeler, servis ve yemek yardımları da kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır. Kıdem tazminatı miktarı her bir tam yıl için 1 aylık brüt giydirilmiş ücret tutarında paradır. Bir yıldan artan süreler de 1 tam yıla oranlanarak hesaba ilave edilir.

1.4. 2025 Yılı Kıdem Tazminatı Tavanı

2025 yılı itibarıyla kıdem tazminatı tavanı 46.655,43 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutar, en yüksek devlet memuruna ödenen emekli ikramiyesi baz alınarak hesaplanmaktadır. Eğer işçinin brüt maaşı bu tutarın üzerindeyse, kıdem tazminatı hesaplanırken tavan tutar dikkate alınır.

2. EYT Bağlamında Kıdem Tazminatı

İş Kanunu’na göre İşçinin emekliye ayrılması kıdem tazminatına hak kazandıran sebeplerden biridir. İşverenin emeklilik talebinde bulunan çalışana kıdem tazminatı ödemesi gerekmektedir. Emeklilik şartlarını sağlayan EYT’li çalışanların, Sosyal Güvenlik Kurumunca düzenlenen, emeklilik koşullarını yerine getirdiğine veya emeklilik başvurusu yaptığına ilişkin belgeyi bir dilekçe ile işverene ibraz etmeleri ve emeklilik nedeniyle iş akdini feshettiklerini bildirmeleri gerekmektedir. İşveren yaşlılık sebebi ile emeklilikte işten çıkışı 08 kodu ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirir.

Emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanın kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması şarttır. Kıdem tazminatının peşin olarak ödenmesi esastır. Kıdem tazminatı iş akdinin feshi tarihinde muaccel olur ve faiz başlangıç tarihi de aynı tarihtir.

2.1. EYT’liler Kıdem Tazminatını Nasıl Alabilir?

EYT kapsamında emekli olan çalışanlar, işyerlerinden ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanırlar. Kıdem tazminatı, işçinin aynı işyerinde çalıştığı her yıl için bir aylık brüt ücreti tutarında hesaplanır. Ancak, işçinin kıdem tazminatını alabilmesi için iş sözleşmesini emeklilik nedeniyle feshetmesi gerekmektedir.

2.2. EYT’lilerin Kıdem Tazminatı Alırken Dikkat Etmesi Gerekenler

• İşverenle anlaşma sağlanmalı: Bazı işverenler, toplu kıdem tazminatı ödemelerinde zorlanabilir. Bu nedenle, işverenle ödeme planı konusunda görüşmek faydalı olabilir.
• Vergi muafiyeti: Kıdem tazminatı vergiden muaftır. Sadece damga vergisi ödemesi söz konusu olabilir. Ücret niteliğinde ödemeler var ise bunlar vergiye tabidir
• İşten ayrılma süreci: İşçi, emeklilik nedeniyle işten ayrıldığını SGK’ya bildirmeli ve işverene yazılı olarak fesih bildiriminde bulunmalıdır.

EYT’lilerin kıdem tazminatı süreci, hem işçi hem de işveren açısından dikkatle yönetilmesi gereken bir konudur. Hak kaybı yaşamamak için güncel mevzuatı takip etmek ve gerektiğinde uzman görüşü almak önemlidir.

2.3. EYT’lilerin Kıdem Tazminatı Süreci Nasıl İşliyor?

Kıdem tazminatı süreci, EYT’ li işçinin emeklilik başvurusu yapmasıyla başlar ve işverenin ödeme yapmasıyla tamamlanır.

2.3.1. Emeklilik Başvurusu İşten Ayrılma ve Belgelerin Hazırlanması

Kıdem tazminatı almak isteyen EYT’li işçi, emeklilik başvurusu yaptıktan sonra işverene emeklilik nedeniyle fesih bildiriminde (işten ayrılma bildirimi) bulunmalıdır.

2.3.2. Ödeme Süreci ve İşverenle Görüşme

İşveren, kıdem tazminatını işçinin banka hesabına yatırmalıdır. Bazı işverenler, toplu ödemelerde zorlanabilir, bu nedenle ödeme planı konusunda anlaşma sağlanabilir.

2.3.4. Hukuki Süreç (Gerekirse)

Eğer işveren kıdem tazminatını ödemezse, işçi iş mahkemesine başvurarak hakkını arayabilir. Kıdem tazminatı davaları genellikle 6 ay ile 2 yıl arasında sonuçlanır. Kanun yolları süreçleri bu süreyi uzatabilir.

3. Emekli Olan EYT’lilere İhbar Tazminatı Ödenir mi?

Emeklilik nedeniyle işten ayrılan işçiye ihbar tazminatı ödenmez. İşveren de emeklilik nedeniyle iş akdinin feshi halinde işçiden ihbar tazminatı talep edemez. İşçiyi ihbar süresi içinde çalışmaya da zorlayamaz.

(*) Bu makalede yer alan kıdem tazminatına ilişkin açıklamalar EYT düzenlemesi ile emekli olacak çalışanlar bağlamında ele alınmıştır.