Patent ve Faydalı Model Hakkında Genel Bilgiler

Patent ve Faydalı Model Nedir.? Patent ve faydalı modeli tanımlamadan önce “buluş” kavramı üzerinde durulmalıdır. “Buluş” , yaşamdaki spesifik bir probleme yeni bir fikir veya projeyle çözüm bulunmasıdır. 
Patent veya faydalı model ise bir buluşun kullanımı için sahibine belirli bir süre ile tanınan tekel hakkı ve bu hakkı gösteren belgenin adıdır. Buluşlar Faydalı Model ya da Patent ile korunabilir.

  Patent ve Faydalı Modellerde sistem, fonksiyonellik, işlevsellik, teknik özellikler, usuller, formüller vb. korunmaktadır.

  Patentler incelemeli ve incelemesiz patent olarak iki kısma ayrılmaktadır.

  İncelemeli patentlerde koruma süresi 20 yıl, incelemesiz patentlerde koruma süresi 7 yıldır.

  Faydalı modellerde koruma süresi 10 yıldır.
Patent ve Faydalı Modelin Tescil Edilebilirlik Kriterleri Nelerdir.?  

Patentin Tesçil Edilebilirlik Kriterleri: Bir buluşun patent tesçiline konu edilebilmesi için aşağıdaki kriterleri sağlaması gerekir.
1) Yenilik, Buluş dünya üzerinde daha önce kamuya sunulmamış olmalıdır.
2) Tekniğin bilinen durumunu aşma Buluş, aynı yada benzer amaca yönelik mevcut ürün ve usullere nazaran ‘ciddi’ bir teknik üstünlüğe sahip olmalı, İlgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından kolayca düşünüp uygulanabilecek bir nitelik taşımamalıdır. .

3) Sanayiye Uygulanabilirlik
Buluşun sanayinin herhangi bir alanında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte olması gerekmektedir

Faydalı Modelin Tesçil Edilebilirlik Kriterleri: Bir buluşun faydalı model olarak tesçil edilebilmesi için ise “Yenilik” ve “sanayiye uygulanabilirlik” kriterlerini taşıması yeterlidir.   Görüldüğü üzere faydalı modellerde “tekniğin bilinen durumunu aşma” ölçütü aranmamaktadır. Buluşun “yeni” ve “sanayiye uygulanabilir” olması kafidir.   Patent Verilemeyecek Konular Nelerdir. ? Aşağıda sayılanlar “buluş” niteliğinde olmadıklarından patent tesçiline konu edilemezler. a) Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları: b) Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar: c) Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları: d) Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller; e) İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri. Buluş niteliğinde olsa dahi patent koruması verilemeyecek olanlar a) Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar. b) Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.  Patent Tesçilinden Doğan Hakların kapsamı Nedir?   

Patent hakkı sahibi, buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim olup olmadığı konusunda herhangi bir ayırım yapmaksızın patent hakkından yararlanır.

  Patent başvurusu veya patentten doğan korumanın kapsamı istem veya istemler ile belirlenir. İstem veya istemler tarifname ve resimler esas alınarak yorumlanır.

  İstem veya istemler, bir yandan patent başvurusu veya patent sahibine hakkı olan korumayı sağlayacak ve diğer yandan üçüncü kişilere de korumanın kapsamı açısından makul bir düzeyde kesinlik ifade edecek şekilde birlikte yorumlanır.

Patent sahibi, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak aşağıda sayılanların yapılmasını önleyebilir:
a) Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması.

  b) Patent konusu olan bir usulün kullanılması.

  c) Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi.

  d) Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması.   Patent Hakkı Sahibi, Patentten Doğan Haklarını Ne Zaman Kullanabilir.?  Özellikle patent tesçil prosedürü uzun sürmektedir. Patent ve faydalı model başvurusu yapmış olanlar,inceleme dönemi içerisinde patenti taklit edenlere karşı hukuk ve ceza davası açıp açamayacaklarını merak etmektedirler.

Bu konu 551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK`nin 136. Maddesinin son fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre Patent başvurusu, Türk Patent Enstitüsü tarafından 551 Sayılı KHK nin 55. maddesine göre yayınlanmışsa, başvuru sahibi, buluşa vaki tecavüzlerden dolayı hukuk ve ceza davası açmaya yetkilidir. Hatta, Patent Hakkına Tecavüz eden, başvurudan veya kapsamından haberdar edilmiş ise (Örneğin; Patent Başvurusuna konu buluşu kullanmaması ihtarname ile kendisine bildirilmişse), başvurunun yayınlanmış olması şartı aranmadan hukuk ve ceza davası açılabilir. Patent hakkına tecavüz edenin kötü niyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa, yayından önce de tecavüzün varlığı kabul edilir.