İddianame ve Kamu Davası

İddianame Nedir?

KYOK veya takipsizlik kararı ile sonuçlanmayan bir soruşturma iddianame düzenlenmesiyle son bulmuş demektir.

İddianame; ceza yargılamasında, hazırlık soruşturmasının kamu davasının açılması için yeterli düzeye eriştiğinin anlaşılması üzerine savcının dava açtığını bildiren yazılı bir ceza yargılaması hukuku belgesidir.

Bir başka ifadeyle İddianame, bir davanın başlangıcında gerekli açıklamalar ve delillerle birlikte mahkemeye sunulan, şüphelinin belirli suçlar nedeniyle cezalandırılması talebidir.

Soruşturma sonucunda elde edilen delilleri değerlendirerek iddianame düzenlenmesini ve kamu davası açılmasını gerektirir düzeyde “yeterli şüphe” oluşup oluşmadığını Cumhuriyet savcısı takdir edecektir.

İddianame, sanığa isnat edilen ve suç sayılan maddi fiilleri, yerini, zamanını açıkça göstermeli, hukuki nitelendirmesi yapılan fiilin, kanunda karşılığı olan suç ve cezası hakkında bilgi içermelidir. İddianame, suç işlendiğine dair yeterli şüphe olduğu anlamına gelir ve soruşturma sürecini sonlandırır.

İddianamenin Kabulü Kararı

İddianamenin kabulü kararı, bir ceza davasında soruşturma makamı (cumhuriyet savcısı) tarafından düzenlenen iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesini ifade eder. Yukarıda açıklandığı üzere iddianame; savcı tarafından failin eyleminin oluşturduğu suçları suçlara ilişkin açıklama, delil ve içeren resmi bir belgedir.

Mahkemece, iddianamenin kabulü kararı verilmesi, davanın yargılamasına başlanması için önemli bir adımdır.

İddianamenin Kabulü Kararı Aşamaları

İddianamenin Sunulması: Savcı, yaptığı soruşturma sonucunda suçlu olduğuna inandığı kişi veya kişiler hakkında hazırladığı iddianameyi mahkemeye sunar. İddianame, suçlamaları, delilleri ve suçlamaların dayandığı yasal dayanakları içerir.

Mahkeme Ön İncelemesi: Mahkeme, savcının sunduğu iddianameyi inceler ve içeriğini değerlendirir. İddianamenin yasal gerekliliklere uygun olup olmadığını kontrol eder.

Kararın Verilmesi: Mahkeme, iddianamenin kabul edilip edilmeyeceğine dair bir karar verir. İddianamenin kabul edilmesi durumunda, dava resmen açılmış olur ve yargılama süreci başlar. İddianamenin kabul edilmemesi durumunda, savcıya iddianameyi düzeltme veya ek delil sunma fırsatı verilebilir.

İddianamenin kabulü kararı, ceza muhakemesinde önemli bir aşamadır. İddianame, soruşturma yapılarak elde edilen delillerden suç işlendiği kanaatine varan Cumhuriyet savcılığının şüpheli hakkında ceza davası açmak üzere düzenlediği belgedir. İddianame, kanuni tüm şartları taşıdığı takdirde, mahkeme tarafından “iddianamenin kabulü kararı” verilir. İddianame mahkemece kabul edildiğinde soruşturma aşaması biter ve kovuşturma aşaması başlar. Mahkeme iddianameyi kabul ettikten sonra bir “tensip zaptı” düzenleyerek duruşma hazırlığı işlemlerini yapar

İddianamenin kabulü kararı, davanın resmen başladığını ve kovuşturma yapılacağını gösterir. Bu aşamadan sonra, mahkeme delilleri değerlendirir, tanıkları dinler ve kararını verir. İddianamenin kabulü, adil bir yargılama sürecinin başlaması için önemli bir adımdır.

İddianamenin İadesi Kararı

İddianamenin kabulü kararı verilmemesi durumunda söz konusu olan durum iddianamenin iadesi kararıdır.

İddianamenin iadesi, mahkemenin, iddianamenin eksik veya hatalı olduğuna kanaat getirmesi durumunda iddianamenin ilgili cumhuriyet başsavcılığına iade edilmesi yönündeki kararıdır. Bu karar iddianame ve soruşturma evrakının mahkemeye teslim edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde verilmelidir. Bu süre içinde bir karar verilmemişse iddianame kabul edilmiş sayılır.

Cumhuriyet savcılığı iddianamenin iadesi kararına itiraz edilebilir.

İddianamenin İadesi Sebepleri

İddianamenin iadesi kararı, CMK m. 174/1 ‘ de yazılı koşulların mevcudiyeti halinde verilir.

Anılan madde hükmüne göre, mahkemece, on beş gün içinde ve eksik veya hatalı noktalar belirtilmek suretiyle aşağıdaki hallerde iddianamenin iadesi kararı verilir.

İddianame;

• 170 inci maddede sayılan şekil koşullarına aykırı olarak düzenlenmişse
• Suçun oluşup oluşmadığına doğrudan etki edecek mevcut bir delil toplanmadan düzenlenmişse
• Ön ödemeye veya uzlaştırmaya ya da seri muhakeme usulüne tâbi olduğu halde ön ödeme veya uzlaştırma ya da seri muhakeme usulü uygulanmaksızın düzenlenmişse
• Soruşturma veya kovuşturma yapılması izne veya talebe bağlı olan suçlarda izin alınmaksızın veya talep olmaksızın düzenlenmişse, Cumhuriyet Başsavcılığına iadesine karar verilir.

İddianamenin iadesi üzerine soruşturma makamı, kararda gösterilen hatalı ve eksik hususları giderdikten sonra yeniden iddianame düzenleyip mahkemeye gönderilebileceği gibi KYOK kararı verilmesini gerektiren bir durumun ortaya çıkması halinde takipsizlik kararı da verebilir.

İddianamenin iadesi üzerine cumhuriyet savcısı tarafından eksiklikler giderilerek yeniden iddianame düzenlenir ise CMK m. 171/4 – son cümle uyarınca ilk kararda belirtilmeyen sebeplere dayanılarak yeniden iddianamenin iadesi yoluna gidilemez. Bunun yanında soruşturma makamının (cumhuriyet savcısı) suçun vasfı ve hukuki nitelendirmesinde yanılgıya düşmüş olması nedeniyle de iddianamenin iadesine karar verilemez. Ancak bu halde mahkemece sanığa yargılama sırasında ek savunma hakkı verilmesi gerekir.

İddianame Örneği

T.C.

BURSA

CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI

Soruşturma No : 2023/84046

Esas No : 2023/35365

Iddianame No : 2023/23499

İ D D İ A N A M E

BURSA ASLIYE CEZA MAHKEMESI’ NE 

DAVACI : K.H.

MÜŞTEKİ : …

… Osmangazi/ BURSA ikamet eder.

VEKİLİ: AVUKAT HÜSEYIN DEMİRBAŞ, Bursa

ŞÜPHELİ: …

… Yıldırım/ BURSA ikamet eder.

SUÇ : Sesli Yazılı veya Görüntülü Bir İleti İle Hakaret, Basit Tehdit

SUÇ TARİHİ VE YERİ: 04/04/2023- 21/07/2023 arası, BURSA

SEVK MADDESI: Türk Ceza Kanunu 125/2-1, 43/1, 106/1-3.cümle, 53 maddeleri

DELİLLER : Müşteki vekilinin şikâyet dilekçesi ve ekleri, müşteki beyanı, şüpheli savunması, mesajların tespiti amacıyla düzenlenen 07/08/2023 tarihli tutanak içeriği, mesaj çıktıları, uzlaştırmacı raporu ve tüm soruşturma evrakının içeriği

SORUŞTURMA EVRAKI İNCELENDİ:

Müşteki … ile şüpheli …’ün resmi nikahlı olarak evli olmakla birlikte boşanma aşamasında oldukları.

Müşteki …’ün boşanmaya rıza göstermemesi nedeniyle müşteki ile şüpheli arasında anlaşmazlık oluştuğu.

Şüpheli …’ün bu anlaşmazlıktan kaynaklı olarak “…” kullanıcı adlı Instagram hesabı üzerinden 04/04/2023-21/07/2023 tarihleri arasında müştekiye dosya içinde çıktıları bulunan 07/08/2023 tarihli tutanak ile de tespit edilen ”kuduruyorsun, çaldıklarını geri alacağım, terbiyesiz, yalancı düzenbaz, hırsız”, ”hırsızsınız, pisliğinde boğul…, git yalancı, hırsız, düzenbaz, ulan şerefsiz”, ”cehennemin dibine kadar yolun var, sen hiçbir bokum değilsin, şerefsiz”, ”geri zekâlı, Allah’ından bulacaksın, pisliğinizde boğulun, hırsız, dolandırıcılar, aşağılık şerefsiz, yalancı dolandırıcısın, şizofren, geri zekâlı, beyinsiz, sen nasıl bir şerefsiz adisin lan, … Şerefsiz, adi şerefsiz, cehennemin dibine kadar yolunuz var, manyak, geri zekâlı, doktora git tedavi ol, şerefsiz edepsiz, Yapmazsan şerefsizsin, sen geri zekâlısın”, ”pisliğinde boğul”, ”siktir git”, ”gör bak neler oluyor, sabret”, ”sen bide o ev ve arabayı sattığımda göreceksin gününü sabret” sözlerini de içeren çok sayıda mesaj göndermek suretiyle müştekiye zincirleme şekilde hakaret ve basit tehditte bulunduğu.

Müşteki, vekili aracılığıyla Başsavcılığımıza verdiği 01/08/2023 tarihli şikâyet dilekçesi ve 07/08/2023 tarihinde Emek polis merkezi amirliğinde alınan beyanında şüpheli hakkında şikâyetçi olduğu.

Şüpheli alınan savunmasında özetle; müşteki …’ün boşanma aşamasındaki eşi olduğunu, boşanma süreçlerinin çekişmeli olarak devam ettiğini, bu nedenle de zaman zaman sosyal medya üzerinden irtibat kurduklarında hakaret içerikli ifadelerinin olduğunu, dosyaya sadece kendisinin yazdığı mesajların sunulduğunu, kendisine yönelik hakaret içeren mesaj çıktılarının sunulmadığını söyleyerek suçlamayı kaçamaklı olarak kabul ettiği.

Müşteki vekilinin şikâyet dilekçesi ve ekleri, müşteki beyanı, şüpheli savunması,

mesajların tespiti amacıyla düzenlenen 07/08/2023 tarihli tutanak içeriği, mesaj çıktıları birlikte değerlendirildiğinde şüphelinin 04/04/2023-21/07/2023 tarihleri arasında sosyal medya hesabı üzerinden müştekiye yukarıda yazılı sözleri de içeren çok sayıda mesaj göndermek suretiyle atılı suçları islediği konusunda hakkında kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte kuvvetli suç şüphesinin oluştuğu, böylece şüphelinin üzerine atılı suçları islediği, şüpheliye atılı bu suçların uzlaşma kapsamındaki suçlardan bulunduğu, ancak taraflar arasında uzlaşmanın sağlanamadığı, tüm soruşturma evrakı içeriğinden anlaşılmakla, şüphelinin yargılamasının yapılarak eylemlerine uyan yukarıda belirtilen yasa maddeleri gereğince cezalandırılmasına karar verilmesi CMK 170 maddesi gereğince kamu adına talep ve iddia olunur.06/10/2023

Cumhuriyet Savcısı

Kamu Davası Nedir?

Kamu davası, savcılığın yaptığı soruşturma sonucunda suç işlendiğine dair yeterli şüphe oluştuğu kanaatine varması halinde görevli ve yetkili mahkemede açtığı her türlü ceza davasıdır. Gerek şikâyet üzerine gerekse savcılık tarafından re ’sen başlatılan soruşturma sonucunda açılan tüm ceza davaları kamu davası niteliğindedir. Hukukumuzda şahsi dava türü 2006 ceza hukuku reformu ile kaldırılmıştır. Soruşturma konusu suçun şikâyete veya uzlaşmaya tabi olup olmaması açılan ceza davasının kamu davası olma niteliğini değiştirmemektedir.

Kamu davası, bir suçun işlenmesiyle kişilerin ve toplumun genel çıkarlarının zarar gördüğü düşünülen durumlarda, yetkili makam olan savcılığın suçun failleri aleyhine yasal bir dava süreci başlatmasıdır. Kamu davası, suç işlendiği iddia edilen kişilere karşı devletin başlattığı hukuki süreci ifade eder.

İddianamenin üst bölümünde “Davacı: K.H.” şeklinde yer alan ibare “Kamu Hukuku” anlamına gelmektedir.

Demirbaş Hukuk Bürosu, Avukat Hüseyin Demirbaş, Bursa Aralık 2024