Deport (Sınır Dışı Etme) Kararına İtiraz ve İptal Davası [2025 Rehberi]

Deport kararı bir idari işlemdir. Bu karara karşı 7 gün içerisinde ilgili idareye itirazda bulunulabilir. Bunun dışında Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 125. Maddesi gereğince idarenin her türlü eylem ve işlemi yargı denetimine tabi olduğundan sınır dışı edilmesine karar verilen yabancı deport kararının iptali için bizzat veya avukatı aracılığıyla idari yargıda dava açabilir. Nitekim YUKK m. 53/3 sınır dışı etme kararına karşı idari yargıya başvurulabileceğini açıkça düzenlemiştir. Hukukumuzda deport kararına karşı tanınmış asıl etkili başvuru yolu budur.

Sınır Dışı Kararına Karşı 7 Günlük Dava Açma Süresi ve Hukuki Süreç

Hakkında sınır dışı etme kararı bulunan kişi, yasal temsilcisi veya avukatı, kararın tebliğinden itibaren (7) yedi gün içinde sınır dışı etme kararı veren idarenin (valilik) bulunduğu ildeki idare mahkemesine dava açmalıdır. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da dava açtığına dair başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Ancak uygulamada daha uzun sürdüğü gözlenmektedir.

YUKK’ ta İYUK’ten farklı olarak düzenlenen konulardan biri dava açma süresidir. Bilindiği üzere idari yargıda dava açma süresi İYUK md. 7/1 gereğince, genel olarak, altmış gündür. Bu süre sınır dışı etme kararlarına karşı açılacak iptal davaları için YUKK m. 53 ‘ de yedi gün olarak belirlenmiştir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancının bu karara karşı dava açma süresinin altmış günden yedi güne indirilerek önemli ölçüde kısıtlanması hak arama özgürlüğü yönünden eleştirilmekle birlikte YUKK ‘ un, İYUK’a göre özel nitelikte bir kanun olması, İYUK m. 7/1 de dava açma süresi bakımından “özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde” denilerek özel kanunlara atıf yapılmış bulunması karşısında dava açma süresinin, kararın tebliğinden itibaren 7 gün olacağını da  kabul etmek gerekir. İlgili idarenin sınır dışı etme (deport) kararında 7 günden uzun bir dava açma süresi verilmişse bu süre içerisinde dava açılabileceğinde tereddüt yoktur.

İdare mahkemesinin deport kararının iptali davasında verdiği karar kesindir. Bunun anlamı karara karşı herhangi bir kanun yolunun bulunmadığıdır. İdare mahkemesinin davanın reddine dair kararının öğrenilmesinden itibaren 30 gün içerisinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapılması mümkündür.

Deport Kararına Dava Açmak Sınır Dışı Edilmeyi Durdurur Mu

Deport kararına karşı idare mahkemesine başvurmanın önemli bir hukuki sonucu vardır. Yabancının kendi rızasıyla ülkeyi terk etmesi hali saklı kalmak üzere, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez. Bununla birlikte, açılacak olan deport işleminin iptali davasında yürütmenin durdurulması talebinde de bulunulmalıdır.

Deport Davasında Etkili İddia ve Savunma Yöntemleri

İdare mahkemesinde açılacak olan iptal davasında, somut olayın özelliklerine göre, YUKK m. 54 de yazılı koşulların davacı yönünden oluşmadığı, davacının YUKK m. 54 kapsamında sınır dışı edilemeyecek kişilerden olduğu, özellikle sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı, TCK m. 59 ‘ a dayalı deport kararlarında suçlamanın temelsiz olduğu, ceza davasının sonucunun beklenmesi gerektiği hususları ile uluslararası göç hukuku prensiplerine ve idari işlemin sakatlayan unsurlara değinilmelidir.

Deport Kararına İtiraz Sıkça Sorulan Sorular

❓ Deport Kararına Kaç Gün İçinde Dava Açılabilir?

✅ Deport kararının tebliğinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine dava açılmalıdır.

❓ Deport Kararına İtiraz Yeterli midir?

✅ Hayır, idareye yapılan itirazdan bağımsız olarak iptal davası açılması esastır.

❓ Deport Davası Açılırken Avukat Zorunlu mudur?

✅ Zorunlu değildir; ancak uzman bir deport avukatından destek almak dava başarısını artırır.

❓ Deport Davası Açılınca Yabancı Sınır Dışı Edilir mi?

✅ Dava süresince sınır dışı işlemi durdurulur; ancak bu sürede yürütmenin durdurulması da talep edilmelidir.

❓ Deport kararı tebliğ edilmeden sınır dışı edilebilir miyim? ✅ Hayır. Tebliğ edilmeden sınır dışı işlemi yapılamaz. Tebliğ zorunludur ve dava süresi bu tarihten itibaren başlar.

❓ Deport kararı alınan kişi Geri Gönderme Merkezi’ne alınmak zorunda mı?

✅ Hayır. Her durumda idari gözetim kararı verilmez. Ancak kaçma riski varsa veya sahte belge kullanımı gibi durumlar varsa uygulanabilir.

❓ Deport kararı kaldırılırsa giriş yasağı da kalkar mı?

✅ Genellikle evet. Ancak bazı durumlarda giriş yasağı ayrıca devam edebilir ve bunun için ayrıca başvuru gerekebilir.

❓ Deport kararı olan biri Türkiye’ye evlilik yoluyla dönebilir mi?

✅ Evet, meşruhatlı (istisnai) vize ile evlilik, tedavi, eğitim gibi nedenlerle dönüş mümkündür.

❓ Deport kararı olan biri başka ülkeye gönderilebilir mi?

✅ Kendi ülkesine gönderilemiyorsa, üçüncü bir güvenli ülkeye gönderilmesi mümkündür. Ancak bu da hukuki denetime tabidir.

❓ Deport edilen kişinin Türkiye’deki mal varlığına ne olur?

✅ Mal varlığına el konulmaz. Ancak kişi sınır dışı edildikten sonra malvarlığı işlemleri için vekaletname düzenlemesi gerekebilir.

❓ Deport kararı kesinleşirse ne zaman uygulanır?

✅ Dava açılmazsa veya dava reddedilirse, karar kesinleştiği andan itibaren uygulanabilir. Uygulama süresi idarenin takdirindedir.

Deport Sürecinde Avukat 

Yukarıda açıklandığı üzere “Deport” terimi, bir kişinin yasadışı olarak bulunduğu bir ülkeden resmi olarak çıkarılması veya sınır dışı edilmesi anlamına gelir. Bu durum, kişinin göçmenlik yasalarını ihlal etmesi, vize veya ikamet izni sürelerini aşması, suç işlemesi gibi nedenlerle gerçekleşebilir. Bu durumda, hükümet yetkilileri tarafından yabancı bir kişinin ülkeye giriş hakkının sonlandırılması ve ülkenin terk etmesi gerektiği yönünde bir karar alınır ve bu karar kendisine bildirilir.

Hakkında deport kararı alınan veya böyle bir karar alınması riski altında bulunan kişinin bir avukata ihtiyacı olabilir. Deport avukatları bu süreçte müvekkillerini temsil ederek aşağıdaki görevleri üstlenebilirler:

Durum Değerlendirmesi: Deport avukatları, müvekkillerinin durumunu analiz ederek neden sınır dışı edilme tehdidi altında olduklarını anlar. Yasal haklarını ve seçeneklerini açıklar.

Hukuki Danışmanlık: Deport avukatları, müvekkillerine mevcut yasaları ve haklarını anlatarak, hangi adımların atılması gerektiğini rehberlik eder.

Savunma Stratejileri Geliştirme: Deport avukatları, müvekkillerinin savunma stratejilerini geliştirir. Bu stratejiler, deportun engellenmesi veya ertelenmesi için hukuki argümanlar, kanıtlar ve belgeler içerebilir.

Hukuki Belgelerin Hazırlanması: Deportun önlenmesi veya ertelenmesi için gerekli olan hukuki belgeleri hazırlar. Bu belgeler, itiraz dilekçeleri, kanıtların sunumu  ve benzeri olabilir.

Mahkemede Temsil: Deport durumunda, mahkeme başvurusu gerekebilir. Deport avukatları, müvekkillerini mahkemede temsil eder, hukuki argümanlar sunar ve yargıç önünde savunma yapabilir.

Uygun Uyum ve İyileştirme Çalışmaları: Deport avukatları, müvekkillerinin göçmenlik başta olmak üzere ülke yasalarına uyum sağlamaları için rehberlik edebilir ve gelecekteki deportasyon riskini azaltmaya yönelik stratejiler önerir.

Deport avukatları, müvekkillerinin yasal haklarını korumak, hukuki süreçleri etkili bir şekilde yönetmek ve snır dışı etme sürecinin önlenmesi veya ertelenmesi için çalışırlar. Bu süreçte temel ve evrensel insan haklarına saygı gösterilmesini sağlama, somut olay adaletinin gerçekleşmesi için çaba gösterme üstlendikleri önemli roller arasındadır.

Deport (Sınır Dışı Etme) Kararına İtiraz ve İptal Davası