Anlaşmalı Boşanma: Süreç, Şartlar ve Avantajları

Evlilikler bazen çiftlerin beklentilerini karşılayamayabilir ve yollarını ayırmaya karar verebilirler. Bu noktada, anlaşmalı boşanma süreci, taraflar arasındaki çatışmayı minimuma indirgeyerek hızlı ve düzenli bir ayrılığı mümkün kılar. Peki, anlaşmalı boşanma nedir ve nasıl gerçekleşir? 

Anlaşmalı Boşanma Nedir?

Anlaşmalı boşanma, tarafların gerek boşanma gerekse de boşanmanın mali ve hukuki sonuçları hakkında tam bir anlaşmaya vardıkları durumlarda açılan boşanma davasıdır. Boşanmanın ferîleri olarak da adlandırılan boşanmanın mali ve hukuki sonuçları; velayet, nafaka, tazminat gibi konulardır. Anlaşmalı boşanmada eşler bir anlaşmalı boşanma protokolü düzenleyerek velayet, maddi-manevi tazminat, nafaka ve istiyorlarsa mal paylaşımı konularındaki anlaşmalarını kayıt altına aldıktan sonra dava dilekçesine ekleyerek mahkemeye başvururlar.

Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanma, eşlerin evlilik birliğini sona erdirme konusunda mutabakata vardıkları, boşanmanın tüm mali, hukuki ve çocuğa ilişkin sonuçlarında uzlaşma sağladıkları boşanma türüdür.

• Evlilik en az 1 yıl sürmüş olmalıdır.
• Taraflar birlikte başvurmalı veya bir tarafın davasını diğeri kabul etmelidir.
• Boşanmanın tüm sonuçlarında yazılı bir protokol ile anlaşılmış olmalıdırlar.
• Taraflar mahkeme huzurunda anlaşmalarını sözlü olarak beyan ederek tutanağa geçirtmelidirler.

Anlaşmalı Boşanmanın Avantajları

Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanma sürecine göre çok daha hızlı, düşük maliyetli ve taraflar için psikolojik olarak daha az yıpratıcıdır. İşte anlaşmalı boşanmanın öne çıkan avantajları:

⏱ 1. Hızlı ve Pratik Bir Süreçtir

Tarafların boşanma ve tüm hukuki sonuçlar üzerinde mutabık kalması sayesinde dava genellikle tek celsede sonuçlanır. Belgeler doğru hazırlanmış ve taraflar hazır bulunmuşsa, ortalama birkaç hafta içerisinde boşanma kesinleşebilir.

2. Taraflar Arasında Gerginlik Azalır

Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmalarda görülen hakaret, suçlama, şiddet iddiaları gibi çatışmalı unsurları içermez. Bu da sürecin çok daha sağduyulu ve medeni bir şekilde yürütülmesini sağlar.

3. Maliyet Açısından Daha Ekonomiktir

Çekişmeli boşanmalarda sürecin uzaması, duruşma sayısının artması ve ek dava masraflarıyla birlikte avukatlık ücretleri, bilirkişi ücretleri ve harç giderleri ciddi oranda yükselir. Anlaşmalı boşanma ise kısa sürede tamamlandığı için toplam maliyeti düşüktür.

‍‍‍ 4. Çocukların Psikolojisini Korur

Çekişmeli boşanma süreçlerinde çocuklar genellikle aile içi çatışmalardan doğrudan veya dolaylı olarak etkilenir. Anlaşmalı boşanmada taraflar, çocukların velayeti, şahsi ilişki düzeni ve nafaka konusunda uzlaşmaya vardıkları için, çocukların duygusal olarak yıpranması büyük ölçüde önlenir.

⚖️ 5. Hukuki Belirsizlikler Ortadan Kalkar

Taraflar protokol ile nafaka, tazminat, mal paylaşımı gibi konuları açıkça belirlediğinden, boşanma sonrasında açılabilecek ek davalar ve hak kayıpları riski azalır.

Anlaşmalı boşanma, evlilik birliğinin medeni şekilde sonlandırılması açısından önemli bir avantaj sunar. Özellikle çocukların olduğu ailelerde, süreci çekişmeye dönüştürmeden tamamlamak hem ekonomik hem duygusal açıdan daha sağlıklı bir tercihtir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

1. Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanır.
2. Taraflardan biri aile mahkemesine dava dilekçesi ile başvurur.
3. Mahkeme duruşma günü belirler ve tarafların bizzat katılımını ister.
4. Tarafların beyanları alındıktan sonra protokol onaylanır ve boşanmaya karar verilir.

Anlaşmalı Boşanma Süreci Nasıl İşler?

Anlaşmalı boşanma, hızlı ve daha az yıpratıcı bir boşanma yöntemi olup, sürecin doğru yönetilmesi halinde genellikle tek celsede sonuçlanır. İşte adım adım anlaşmalı boşanma süreci:

1. Anlaşmalı Boşanma Protokolü Hazırlanır

Taraflar, boşanmanın tüm mali ve hukuki sonuçları üzerinde mutabık kalmalıdır. Bu kapsamda hazırlanacak anlaşmalı boşanma protokolü, aşağıdaki konuları içermelidir:

• Çocukların velayetinin kimde kalacağı
• Velayeti almayan eşin ödeyeceği iştirak nafakası
• Taraflardan birine bağlanacak yoksulluk nafakası
• Taraflar arasında mal paylaşımı varsa buna ilişkin hükümler
• Maddi ve manevi tazminata ilişkin kararlaştırmalar
• Şahsi ilişki (çocukla görüşme) düzenlemeleri

Protokol yazılı ve imzalı olmalı; her iki eşin özgür iradelerini yansıtmalıdır.

2. Dava Açılır (Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi Verilir)

Taraflardan biri, anlaşmalı boşanma protokolüyle birlikte yetkili Aile Mahkemesi’ne dava açar.
Bu mahkeme, eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri Aile Mahkemesi olabilir (TMK m.168).

Dilekçede boşanma sebepleri, protokolün özet içeriği ve tarafların mutabakatı açıkça belirtilmelidir.

3. ⚖️ Duruşma Yapılır

Mahkeme tarafından duruşma günü belirlenir.
Her iki eşin bizzat duruşmaya katılarak, hazırlanan protokolü kabul ettiklerini sözlü şekilde beyan etmeleri şarttır. Avukat aracılığıyla beyan yeterli değildir.

Hakim, tarafların iradelerinin özgürce ortaya konup konulmadığını değerlendirir ve gerekirse sorular yöneltir.

4. ✅ Mahkeme Kararı Hâkimin Onayı ve Boşanma Kararının Kesinleşmesi

Mahkeme, protokolün Türk Medeni Kanunu’na uygun olduğunu tespit ederse, tarafların anlaşmalı olarak boşanmalarına karar verir ve protokol hükümlerini tasdik eder.
Boşanma kararı verildikten sonra, karar tebliğ süreci başlar ve tebliğden itibaren iki haftalık sürede taraflar istinaf yoluna başvurmazsa karar kesinleşir.

Kesinleşme şerhiyle birlikte nüfus müdürlüğüne bildirim yapılır ve taraflar resmi olarak boşanmış sayılır.

İpucu: Anlaşmalı boşanma süreci, doğru bir protokol hazırlandığı ve taraflar hazır bulunduğu takdirde birkaç hafta içinde tamamlanabilir.

Avukatsız Anlaşmalı Boşanma Mümkün mü?

Evet, Türk Medeni Kanunu’na göre avukat tutma zorunluluğu yoktur. Taraflar, gerekli belgeleri hazırlayarak anlaşmalı boşanma davasını kendi başlarına açabilir ve mahkemeye bizzat katılarak boşanma işlemini tamamlayabilir.

Ancak, uygulamada “avukatsız boşanma” bazı önemli riskler ve hak kayıplarına yol açabilir.

✅ Avantajlar (Kısa vadede)

• Avukatlık ücreti ödeme zorunluluğu yoktur. Bunun dışında bir avantajı bulunmamaktadır.

⚠️ Dezavantajlar (Orta ve uzun vadede)

1. Eksik ya da hatalı protokol riski

Tarafların hazırladığı protokol hukuka aykırı, eksik ya da uygulanamaz olabilir. Bu durumda hakim boşanma talebini reddedebilir veya kararın uygulanmasında sıkıntı çıkabilir.

2. Mal paylaşımı ve tazminat gibi kritik haklar gözden kaçabilir

Hukuki bilgi eksikliği nedeniyle uzun vadeli hak kayıpları yaşanabilir. Örneğin:

• Ziynet alacakları dile getirilmez
• Mal rejimiyle ilgili tasfiye açıkça yapılmaz
• Nafaka yükümlülükleri belirsiz bırakılır

3. Mahkeme huzurunda tereddüt yaşanabilir

Taraflar duruşmada kendilerini doğru ifade edemezse hâkim boşanmayı onaylamayabilir. Özellikle taraflardan biri protokolün içeriğini yeterince bilmiyorsa, anlaşma bozulabilir.

4. Yapılabilecek usul hataları nedeniyle süreç uzayabilir.

Her ne kadar anlaşmalı boşanma genellikle tek celsede ve kısa sürede sonuçlanan bir süreç olsa da, yapılan bazı usul hataları bu süreci beklenmedik şekilde uzatabilir. Tarafların usul kurallarına uymamaları, işlemlerin tekrarına, ek duruşmalara yol açabilir.

Boşanma kararı verildikten sonra, bu kararın taraflara tebliği ve kesinleşmesi gerekir. Tebligatla ilgili eksiklikler ve gecikmeler süreci uzatır.

✅ Tavsiyemiz: Boşanma dilekçesi ve protokol hazırlığından, duruşmaya katılıma kadar her aşamada titiz davranılması ve mümkünse hukuki danışmanlık alınmasıdır.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü

Anlaşmalı boşanma protokolü, tarafların, boşanma ve boşanmanın mali ve hukuki sonuçlarına ilişkin olarak imza altına alıp verilecek boşanma kararına esas olmak üzere mahkemeye ibraz ettikleri bir sözleşmedir. Her sözleşme gibi borçlar hukukunun genel hükümlerine tabidir. Protokoldeki kararlaştırmalar borçlar hukukunun temel ilkelerine uygun olmanın yanında Medeni Kanun’un aradığı koşulları da taşımalıdır. Bu nedenle protokolde, boşanmanın mali sonuçlarına ve velayet konusuna mutlaka yer verilmelidir.

Edinilmiş malların paylaşımı veya mal rejiminin tasfiyesine, çeyiz ve ziynet eşyalarına ilişkin hak ve alacaklar boşanmanın ferilerinden sayılmazlar. Bu nedenle anlaşmalı boşanma protokolünde bu konuların yer alması zorunluluk arz etmez. Yanlar bu konuları daha sonraya bırakabilecekleri gibi anlaşmalı boşanma protokolünde de çözüme kavuşturabilirler.  Uygulamada genellikle bu ikinci yol tercih edilmektedir. 

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?

Taraflar, velayet, nafaka, mal paylaşımı, tazminat gibi tüm konularda anlaşmalı boşanma protokolü ile uzlaşmalıdır. Bu belge mahkemeye sunularak boşanma kararına esas teşkil eder.

Unutmayın: Mal rejimi tasfiyesi, çeyiz ve ziynet eşyaları bu protokolde zorunlu değildir ancak uygulamada sıklıkla eklenir.

Anlaşmalı Boşanmada Sık Yapılan Hatalar

Eğer çiftler medeni bir şekilde yollarını ayırmak istiyorsa, anlaşmalı boşanma en sağlıklı ve en hızlı yöntemlerden biridir. Sürecin daha verimli geçmesi için hukuki destek almak önerilir. Anlaşmalı boşanma sürecinde sık yapılan hatalar şunlardır. 

• Protokolün yeterince açık ve detaylı olmaması, çelişkili hükümler içermesi,
• Velayet ve nafaka gibi hususların net kararlaştırılmaması
• Eşlerin duruşmaya katılmaması
• Karar verilmesiyle boşanmanın gerçekleştiğinin düşünülmesi

Boşanma Kararı Kesinleşmeden Neler Yapılamaz?

Anlaşmalı ya da çekişmeli olsun, mahkeme tarafından verilen boşanma kararı, karar duruşmasında hemen geçerli hâle gelmez. Taraflara tebliğ edilen karar, yasal sürede itiraz edilmemesi veya istinaf yoluna başvurulmaması halinde kesinleşir. Bu kesinleşme gerçekleşmeden önce tarafların evliliği hukuken devam etmektedir.

Peki boşanma kesinleşmeden hangi işlemler yapılamaz?

⚠️ 1. Yeni Evlilik Yapılamaz

Boşanma kararı kesinleşmeden nüfus kaydına işlenmez, dolayısıyla taraflar hâlâ evli görünür. Bu nedenle:

• Yeni evlilik yapılamaz
• Evlenme ehliyeti belgesi alınamaz

➡ Medeni Kanun’a göre evli bir kişinin yeniden evlenmesi mümkün değildir.

⚠️ 2. Kimlik Bilgileri ve Soyadı Değiştirilemez

Boşanma ile birlikte kadın, evlilik soyadını bırakmak isteyebilir. Ancak bu değişiklik ancak karar kesinleşip nüfus müdürlüğüne bildirildikten sonra mümkündür.

• Kimlik ve pasaporttaki soyadı değişikliği yapılamaz
• Yeni T.C. kimlik kartı çıkarılamaz

⚠️ 3. Çocukların Velayet İşlemleri Resmiyet Kazanmaz

Mahkeme çocukların velayetini taraflardan birine vermiş olsa da, bu karar da ancak kesinleştikten sonra icra edilebilir hâle gelir.

• Velayet değişikliğine dayalı resmi başvurular (okul, yurtdışı, sağlık) yapılamaz
• Diğer ebeveyn aleyhine icra yoluyla teslim talep edilemez

⚠️ 4. Mal Paylaşımı Süreci Başlamaz

Boşanma kararının kesinleşmesi, mal rejimi tasfiyesinin başlangıç noktasıdır.

• Tapu devir işlemleri
• Araç devri
• Katılma alacağı veya değer artış payı davaları
  ➡ Bunların hiçbiri, karar kesinleşmeden yapılamaz.

⚠️ 5. Karar Kesinleşmeden İcraya Konulamayacak olan Tazminat Gibi Fer’iler İçin İcra Takibi Başlatılamaz

Kararda tazminat hükmü yer alsa da, icra takibi başlatabilmek için kararın kesinleşmiş olması gerekir. Aksi takdirde icra takibi iptal edilebilir. .

Karar Ne Zaman Kesinleşir?

• Taraflara tebliğ edilen boşanma kararına karşı 2 hafta içinde istinaf başvurusu yapılmazsa, karar kesinleşir.
• Mahkeme kalemi tarafından “kesinleşme şerhi” düzenlenir.
• Bu şerh ile birlikte karar nüfus müdürlüğüne bildirilir.

Boşanma kararı duruşmada açıklansa dahi, hukuki sonuçlarını doğurması için kesinleşmiş olması gerekir. Bu süre tamamlanmadan önce yapılan işlemler geçersiz sayılır, resmiyet kazanmaz.

Tavsiyemiz: Karar kesinleşene kadar resmi işlemlerden kaçınılmalı, kesinleşme şerhli mahkeme kararının alınmasından sonra gerekli değişiklikler başlatılmalıdır.

Anlaşmalı Boşanma Sık Sorulan Sorular

1. Anlaşmalı boşanma kaç günde sonuçlanır?

➡ Tek celsede karar verilebilir. Genellikle 1-2 hafta içinde sonuçlanır.

2. Anlaşmalı boşanma için avukat şart mı?

➡ Hayır, ancak hak kaybı yaşanmaması için bir avukattan destek almak önemlidir.

3. Anlaşmalı boşanma protokolü örneği nereden alınır?

➡ Avukatınızdan ya da bu alanda uzman hukuk bürolarının sayfalarından örnek alabilirsiniz. Her evliliğin durumu özel olduğu için örnekler sadece fikir verir.

4. Anlaşmalı boşanmada mahkemeye birlikte mi gitmeliyiz?

➡ Evet. Tarafların duruşmada bizzat hazır bulunmaları ve protokolü onayladıklarını beyan etmeleri gerekir.

5. Anlaşmalı boşanma ne kadar sürede sonuçlanır?

➡ Genellikle tek celsede sonuçlanır ve yaklaşık 1 ay içinde kesinleşebilir.

6. Anlaşmalı boşanmada avukat tutmak zorunlu mu?

➡ Hayır, ancak sürecin doğru yürütülmesi için bir avukatla çalışmak önerilir.

7. Anlaşmalı boşanmada hâkim protokolü reddedebilir mi?

➡ Evet, eğer protokol kamu düzenine (hukuka), aykırıysa veya tarafların özgür iradeyle hareket etmediği düşünülüyorsa, çelişkili yahut infazda tereddüt oluşturacak hükümler içeriyorsa hâkim protokolü kısmen veya tamamen onaylamayabilir.

8. Anlaşmalı boşanmada nafaka alınabilir mi?

➡ Evet, taraflar nafaka konusunda anlaşarak protokole ekleyebilir.

9. Anlaşmalı boşanmada çocukların velayeti nasıl belirlenir?

➡ Taraflar velayet konusunda anlaşmalı ve çocuğun menfaatleri gözetilmelidir.

10. Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı nasıl olur?

➡ Taraflar mal paylaşımı konusunda uzlaşmalı ve bunu protokole eklemelidir

Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi

Anlaşmalı boşanma protokolü düzenlendikten sonra eşlerden biri mahkemeye bir dilekçe vererek yetkili ve görevli mahkemeye bir dilekçe vererek davayı açacaktır.

Anlaşmalı Boşanma Dilekçe Örneği

BURSA NÖBETÇİ AİLE MAHKEMESİ’NE

Davacı              : Bihter Ziyagil (11111111111) 

                             Osmangazi, Bursa 

Vekili               :  Av. Hüseyin Demirbaş – Av. Meral Demirbaş 

                          Av. Kadir Kağan Demirbaş, adres başlıktadır.                                  

Davalı              :  Adnan Ziyagil(99999999999)

                             Mudanya, Bursa

Konu                : Evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle (anlaşmalı) boşanma (TMK 166/3)

Açıklamalar      :

1) Davacı ile davalı 2004 yılında evlenmişlerdir. Tarafların bu evlilikten 16.02.2008 doğumlu Yağmur ve 19.08.2014 doğumlu Asya isimli iki müşterek çocukları bulunmaktadır. 

2) Taraflar arasında, fikren ve ruhen anlaşamamaları sonucu geçimsizlik baş göstermiş, evlilik birliği temelinden sarsılmıştır. Ortak bir noktada buluşamayan ve bir süredir geçimsizlik yaşayan tarafların evlilik birliğini devam ettirmeleri mümkün değildir.

3) Davacı ve davalı anlaşarak evlilik birliğini sona erdirme kararı almışlar ve boşanmanın tüm mali ve hukuki sonuçları hakkında aşağıdaki gibi anlaşma sağlamışlardır.

Buna göre;

• müşterek çocukların velayeti davacı anneye verilecektir.

• Davalı Adnan Ziyagil velayeti anneye bırakılan müşterek çocuklar için aylık ayrı ayrı 10.000, 00 TL  iştirak nafakası ödeyecektir.

• Baba Adnan Ziyagil ile müşterek çocuklar arasında her hafta cumartesi günleri sabah saat 10:00′ dan, pazar günü akşam 18:00 ‘ e kadar , her yılın Temmuz ayının 1. gününden 15. gününe kadar ve  her yılın sömestr tatilinde, tatili takip eden günden itibaren 7 gün ayrıca dini bayramların 2. günü saat 10:00’dan son günü saat 17:00 ye kadar olmak üzere şahsi münasebet tesis edilecektir.

• Davalı Adnan Ziyagil, davacı eş Bihter Ziyagil’ e aylık 20.000,00 TL   yoksulluk nafakası ödeyecektir. Yoksulluk nafakası Ağustos 2024 ayına kadar 20.000,00 TL olarak devam edecek Eylül 2024 ayından itibaren 30.000,00 TL ye çıkacaktır. Bundan sonra her yıllık ÜFE oranında artışa tabi tutulacaktır.

• Davalı Adnan Ziyagil Adına kayıtlı ve halen aile konutu olarak kullanılan; Hüdavendigar Mah.  … Cad.  No:6, Kat:2 D:2 adresinde kain ve tapuda; Bursa, Osmangazi, Hüdavendigar Mahallesi /Köyü, … Pafta, … Ada, 25 parselde kayıtlı ana taşınmazda, kat mülkiyetli, 10/300 arsa paylı, 1. Kat, (2) numaralı mesken niteliğindeki bağımsız bölüm katılma alacağına karşılık davacıya ait olacaktır.

• Davalı Adnan Ziyagil adına kayıtlı 34 AZ 176 plaka sayılı, Audi A7 marka/model araç da davacıya ait olacaktır.

• Taraflar, karşılıklı olarak, birbirlerine maddi ve manevi tazminat ödemeyeceklerdir. 

Hukuki Nedenler :  TMK, HMK ve sair ilgili Mevzuat

Deliller                  :  Nüfus Kayıtları, protokol, tanık, yasal ve takdiri diğer deliller

Sonuç ve Talep   : Arz edilen v re’sen gözetilecek nedenlerle;

            – tarafların TMK Md 166/3 hükmü uyarınca BOŞANMALARINA, 

            – müşterek çocukların velayetinin davacı anneye TEVDİİNE,

            – davalı Adnan Ziyagil’ in velayeti anneye bırakılan müşterek çocuklar için aylık ayrı ayrı 10.000,00 TL, toplam 20.000,00 TL iştirak nafakası ÖDEMESİNE, 

            – Davalı ile müşterek çocuklar arasında her hafta cumartesi günleri sabah saat  10:00′ dan, pazar günü akşam 18:00 ‘ e kadar , her yılın Temmuz ayının 1. gününden 15. gününe kadar ve  her yılın sömestr tatilinde, tatili takip eden günden itibaren 7 gün ayrıca dini bayramların 2. günü saat 10:00’dan son günü saat 17:00 ye kadar olmak üzere KİŞİSEL İLİŞKİ TESİSİNE,

            – davacı yararına Ağustos 2024 ayına kadar (AĞUSTOS 2024 AYI DAHİL)  20.000,00 TL, EYLÜL 2024 ayından itibaren ise 30.000,00 TL YOKSULLLUK NAFAKASINA, nafakanın bundan sonra yıllık ÜFE oranında ARTIŞA TABİ TUTULMASINA,

            – Davalı Adnan Ziyagil adına kayıtlı ve halen aile konutu olarak kullanılan; Hüdavendigar Mah.  … Cad.  No:6, Kat:2 D:2 adresinde kain ve tapuda; Bursa, Osmangazi, Hüdavendigar Mahallesi /Köyü, … Pafta, … Ada, 25 parselde kayıtlı ana taşınmazda, kat mülkiyetli, 10/300 arsa paylı, 1. Kat, (2) numaralı mesken niteliğindeki bağımsız bölümün tapu kadının İPTALİ İLE DAVACI ADINA TESCİLİNE,

            –  Davalı Adnan Ziyagil adına kayıtlı 34 AZ 176 plaka sayılı, Audi A7 marka/model marka/model aracın kaydının iptali ile DAVACI ADINA KAYIT VE TESCİLİNE,

            – sair hususlarda yanlar arasındaki 01.12.2022 TARİHLİ ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜNÜN  TASDİKİNE,

            karar verilmesi talep ve dava olunur.        

            Saygılarımla. 01.12.2021  

                                                                                                                 Davacı Bihter Ziyagil

                                                                                                                            Vekili

                                                                                                                   Avukat Meral Demirbaş

                                                                                                                      (E-İmza)

EKİ: Vekaletname sureti.                                                                                  

        Boşanma protokolü

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Örnekleri için tıklayınız

Anlaşmalı Boşanma