Boşanma Davalarında Tedbir Nafakası Nedir? Kimler Talep Edebilir?

Boşanma süreci, tarafların yalnızca evlilik birliğini sona erdirmesi değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal hayatlarını yeniden düzenlemeleri anlamına gelir. Bu süreçte, özellikle dava devam ederken taraflardan birinin ekonomik olarak korunması amacıyla tedbir nafakası kurumuna başvurulmaktadır. Tedbir nafakası, Türk Medeni Kanunu’nun 169. ve 197. maddelerinde düzenlenmiş olup, boşanma davası süresince veya eşlerin ayrı yaşama durumunda ekonomik destek sağlamak amacıyla hükmedilen geçici bir nafaka türüdür.

⚖️ Tedbir Nafakası Nedir?

Tedbir nafakası, boşanma davası açılmadan önce veya dava sırasında eş ve reşit olmayan çocuklar lehine hükmedilen geçici nafaka türüdür.
Amacı, boşanma sürecinde ekonomik olarak zayıf düşen eşin ve çocukların korunmasını sağlamaktır.

Tedbir nafakası, hem boşanma öncesi ayrı bir dava ile talep edilebilir hem de doğrudan boşanma davası içerisinde istenebilir.
Hakim, talep olmasa bile re’sen tedbir nafakasına hükmedebilir.

Tedbir Nafakasının Amacı

Tedbir nafakasının temel amacı, boşanma sürecinde ekonomik olarak zor durumda olan tarafın korunmasıdır. Bu nafaka, tarafların barınma, geçim ve çocukların bakım gibi temel ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler. Tedbir nafakası, dava süreci boyunca geçerli olup, boşanma davası sonuçlanana kadar devam eder.

Kimler Tedbir Nafakası Kimler İçin Talep Edilebilir?

Tedbir nafakası talep edilebilecek kişiler şunlardır:

1. Eşlerden Biri: Boşanma davası süresince ekonomik olarak zor durumda olan eş, tedbir nafakası talep edebilir. Bu talep, eşin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın değerlendirilebilir.

2. Müşterek Çocuklar İçin: Çocukların bakım ve eğitim giderlerini karşılamak amacıyla tedbir nafakası talep edilebilir. Çocuğun üstün yararı gözetilerek nafaka miktarı belirlenir.

Tedbir Nafakasının Özellikleri

• Geçici Bir Önlem: Tedbir nafakası, dava süresince geçerli olan geçici bir önlemdir. Boşanma davası sonuçlandığında tedbir nafakası sona erer.

• Hakimin Takdir Yetkisi: Tedbir nafakasının miktarı, hakimin takdirine bağlı olarak belirlenir. Hakim, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını dikkate alarak karar verir.

• Kusur Durumu Gözetilmez: Tedbir nafakası talebinde bulunan tarafın kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın nafaka hükmedilebilir.

Tedbir Nafakasının Hesaplanması

Tedbir nafakasının miktarı belirlenirken şu kriterler dikkate alınır:

• Tarafların gelir durumu ve ekonomik gücü.

• Çocukların yaşları, eğitim durumları ve ihtiyaçları.

• Barınma, sağlık, ulaşım gibi temel giderler. Hakim, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarına ilişkin araştırma sonuçlarını değerlendirerek nafaka miktarını belirler.

Tedbir Nafakasının Sona Ermesi

Tedbir nafakası, boşanma davası sonuçlandığında, tarafların uzlaşması veya ekonomik durumlarında değişiklik olması gibi nedenlerle mahkeme kaldırdığında sona erer. 

📜 Boşanma Davası Öncesi Tedbir Nafakası

Boşanma davası açılmadan önce de tedbir nafakası talep edilebilir. Ancak bu durumda, nafaka talebinde bulunan eşin ayrı yaşamakta haklı olduğunu ispat etmesi gerekir. Bu haklı nedenler arasında:

• Eşin fiziksel şiddeti,

• Ağır ihmaller,

• Sadakat yükümlülüğünün ihlali gibi durumlar yer alır.

Tedbir nafakasında dikkat edilecek noktalar:

• Nafaka, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına uygun olmalıdır.

• Nafaka kararı, dava tarihinden itibaren hüküm doğurur.

• Tedbir nafakasına faiz yürütülemez.

• Hüküm TL cinsinden verilmelidir; ancak taraflar yabancı para üzerinde anlaşmışlarsa mahkeme buna da hükmedebilir.

• Kocanın işsiz olması, çalışamayacak kadar hasta veya sakat değilse, tedbir nafakasına engel teşkil etmez.

Tedbir nafakası, ölümle sona erer ve mirasçılara intikal etmez.

⚖️ Boşanma Davası Süresince Tedbir Nafakası

Türk Medeni Kanunu’nun 169. maddesi gereği, boşanma veya ayrılık davası açıldığında hakim, tarafların ve çocukların korunması için geçici önlemleri re’sen almak zorundadır.

Boşanma davası sürecinde:

• Ayrı yaşamakta haklılık şartı aranmaz.

• Hakim, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını değerlendirerek uygun miktarda tedbir nafakası belirler.

• Nafaka, dava tarihinden başlayarak boşanma hükmünün kesinleşmesine kadar devam eder.

• Kadın tamamen kusurlu dahi olsa, çocuğun ve kadının geçimi için nafaka kararı verilebilir.

Özellikle kadının gelirinin yüksek olması dahi, kocanın nafaka yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Çünkü evlilik birliği devam ettiği sürece, eşin ve çocukların bakım yükümlülüğü öncelikle kocaya aittir.

👩‍⚖️ Tedbir Nafakasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Görevli Mahkeme:

• Aile mahkemeleri bulunuyorsa aile mahkemeleri,

• Aile mahkemesi bulunmayan yerlerde ise asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.

Yetkili Mahkeme:

• Eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.

• Eğer her iki eş de ayrı yerlerde ve ayrı ayrı talepte bulunmuşsa, ilk başvuranın yerleşim yeri mahkemesi yetkili olur.

Tedbirlerin değiştirilmesi veya kaldırılması talebi ise, kararı veren mahkemeye yapılır.
Ancak tarafların yerleşim yerleri değişmişse, yeni yerleşim yeri mahkemesi de yetkili olabilir.

📌 Tedbir Nafakasının Temel Özellikleri

• Başlangıç tarihi dava tarihidir.

• Çocuklar için hükmedilen nafaka, çocuk reşit oluncaya kadar geçerlidir.

• Ölümle birlikte sona erer, mirasçılara geçmez.

• Tarafların sosyal ve ekonomik durumu dikkate alınarak belirlenir.

• Gerektiğinde arttırılması (artırım davası) veya azaltılması (tenzili davası) mümkündür.

🔎 Sonuç

Tedbir nafakası, boşanma sürecinde eş ve çocukların ekonomik olarak korunmasını sağlayan önemli bir hukuki mekanizmadır. Bu nafaka türü, özellikle dava süresince tarafların temel ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler ve çocuğun üstün yararını gözetir. 

Evlilik birliğinin devamı süresince, taraflar birbirlerine destek olmakla yükümlüdür. Boşanma dava sürecinde de evlilik birliği devam etmektedir. Yanlar arasında gelir adaletsizliğinin bulunduğu durumlarda tedbir nafakasının önemi daha çok ortaya çıkar. 

Boşanma süreci, tarafların yalnızca evlilik birliğini sona erdirmesi değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal hayatlarını yeniden düzenlemeleri anlamına gelir.
Bu süreçte, özellikle dava devam ederken taraflardan birinin ekonomik olarak korunması amacıyla tedbir nafakası kurumuna başvurulmaktadır. 

Tedbir nafakası, sadece bir ekonomik önlem değil; aynı zamanda eşlerin ve çocukların temel yaşam haklarının korunmasına yönelik anayasal bir güvencedir.

Demirbaş Avukatlık Bürosu olarak bu yazımızda, boşanma davalarında tedbir nafakasının kapsamı, şartları ve uygulama detaylarını açıkladık. Boşanma davası öncesinde veya davası sırasında tedbir nafakası hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Boşanma Davası Tedbir Nafakası 

Demirbaş Avukatlık Bürosu – Bursa – Nisan 2025