Kıdem Tazminatı ve İş Davalarında Avukat Tutmak Zorunlu mu? . Avukat Olmadan Dava Açılabilir Mi?

‍⚖️ Giriş: İş Davaları ve Avukatın Rolü

Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai, yıllık izin ücreti gibi işçilik alacakları iş mahkemelerinde en sık karşılaşılan davalardır. Bu davalar aynı zamanda hukuk uygulamamızın en gelişmiş ve dinamik alanlarından biridir. Bu sonucun ortaya çıkmasında Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin payı büyüktür. Yüksek daire iş hukuku uygulamasını şekillendiren en önemli aktördür. Öğretinin katkısının ise daha sınırlı olduğu gözlenmektedir.  

Bu yazıda, “İş mahkemesinde avukat tutmak zorunlu mu?”, “Avukatsız dava açılır mı?”, “Avukatlık ücreti ne kadar olur?” gibi sorulara sade ve hukuki dayanaklara uygun yanıtlar vereceğiz.

Avukat Olmadan Dava Açılabilir Mi?

Hukuk sistemimizde özel hukuk davalarının avukat aracılığıyla takip edilmesi zorunluluğu yoktur. Esasen böyle bir zorunluluk gereksizidir. Kişilerin özel hukuk alanında ve malvarlığı değerleriyle ilgili sonuçlar doğuran bir davada avukat tutmaya zorlanması bireysel seçim ve özgürlüklerle ilgili alana gereğinden fazla müdahale etmektir. Aynı nedenle bazı sermaye şirketleri ve kooperatiflerin avukat bulundurma zorunluluğuna tabi kılınması da hatalıdır. Öte yandan, iş hukuku uygulamasında,  avukatsız olarak takip edilen davaya pek rastlanmamaktadır.

Diğer özel hukuk davaları gibi kıdem tazminatı ve iş ilişkisinden kaynaklanan ihtilaf ve alacaklarda davayı kendiniz takip edebileceğiniz gibi bir avukatın yardımından da yararlanabilirsiniz. Elbette tavsiye ettiğimiz yol bir avukatın yardımından istifade etmektir.

✅ İş Mahkemelerinde Avukat Tutmak Zorunlu mu?

Hayır. Türk hukuk sisteminde özel hukuk alanına giren davalarda avukatla temsil zorunlu değildir. İşçi, dava dilekçesini kendisi yazarak da mahkemeye başvurabilir.

İş hukuku kapsamına giren kıdem tazminatı ve işçilik alacakları, işe iade gibi davalar uygulamada en çok açılan dava türlerindendir. Bununla birlikte uygulamada, özellikle işçilik alacakları ve işe iade davalarında, avukatsız takip edilen dava sayısı yok denecek kadar azdır. Zira bu davalar teknik bilgi, delil sunumu ve süre takibi bakımından uzmanlık gerektirir.

Avukatsız Dava Açmanın Riskleri Nelerdir?

Her ne kadar avukatsız dava açmak mümkün ise de avukat desteği olmadan bir dava sürecinin yürütülmesi oldukça güçtür. 

• İspat yükü ve delil sunma yükümlülüğü (örneğin fazla mesai için tanık listesi)

• Süreçte yapılan usul hataları

• Zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin kaçırılması

• Mahkemeye sunulacak dilekçelerdeki şekil hataları

• Harç, masraf ve diğer hususlarda bilinçsiz işlemler

İş Davalarında Avukatla Takip Etmenin Avantajları

Her ne kadar iş mahkemelerinde avukatla temsil zorunlu olmasa da, özellikle kıdem tazminatı, fazla mesai, işe iade gibi teknik ve ispat yükü ağır davalarda bir avukatla çalışmak sürecin doğru kurgulanması ve etkili yönetilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Zira bir davada başarı, çoğu zaman yalnızca haklı olmaktan değil, bu hakkı usulüne uygun ve etkili biçimde savunabilmekten geçer.

Delil Analizi ve Dava Stratejisinin Oluşturulması

İş hukukunda, ispat yükü bir çok durumda işçiye aittir. İşçinin iddialarını ispatlayabilmesi için şu hususlarda dikkatli bir analiz gereklidir:

• Hangi ispat aracının (delil) hangi iddianın kanıtlanması için kullanılacağı örneğin tanık ifadelerine ne şekilde ve hangi hususlarda başvurulacağı
• Ücret bordroları, tutanaklar, ihtarlar, sözleşme hükümleri gibi belgelerin nasıl yorumlanacağı,
• SGK kayıtlarının hangi yönüyle işe yarayacağı,
• Olası ödemelerin veya eksik ödemelerin nasıl hesaplanacağı

gibi teknik değerlendirme, hesaplama ve analizler yapılması gerekir. Avukat, sadece delilleri toplamakla kalmaz; bunların mahkemede hangi sırayla, ne şekilde kullanılacağını planlar ve böylece hukuki stratejiyi oluşturur.

⏳ Zamanaşımı ve Süre Takibi

İşçilik alacaklarında genellikle 5 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır. Ancak bazı hak ve alacak türleri için daha kısa süreler de söz konusudur. Örneğin işe iade davasında hak düşürücü süre sadece 30 gündür. Usul kurallarına hâkim olunmadan atılan her adım, telafisi güç hak kayıplarına neden olabilir.

Avukat, dava zamanlamasını ve başvuru sırasını doğru kurarak bu riskleri ortadan kaldırır.

Arabuluculuk Süreci Yönetimi

7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu gereğince, birçok işçilik davası için zorunlu arabuluculuk başvurusu yapılması şarttır. Başarılı bir arabuluculuk süreci uzun ve yıpratıcı dava süreçlerine girmeden hakkın elde edilmesini sağlayabilir.

Avukat, arabuluculuk görüşmelerini dava öncesi müzakere aracı olarak kullanır ve müvekkilin maksimum kazançla sulh olmasını veya güçlü bir dava zemini oluşturmasını sağlar.

⚙️ Usule İlişkin Teknik Ayrıntıların Doğru Yönetilmesi

Dava dilekçesinde talep sonuçları, hukuki dayanaklar, harç ve masraf hesaplamaları, mahkemece verilen süreler, tanık listeleri gibi detayların eksik, hatalı veya geç yapılması/düzenlenmesi;

• Davanın uzamasına,
• Davanın usulden reddine,
• Hatta davanın esastan reddine ve hak kaybına neden olabilir.
  Bir avukat bu süreci baştan sona usulüne uygun şekilde yönetir, eksikliklerin önüne geçer.

⚠️ Dava Açmadan Önce Arabuluculuk Zorunluluğu

İşe iade, kıdem, ihbar, fazla mesai gibi işçilik alacaklarına ilişkin davalarda, arabuluculuk başvurusu dava şartıdır (7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu m. 3).

Kıdem Tazminatı Davalarında Avukatlık Ücreti Ne Kadardır? Tazminat Davalarında Avukat Yüzde Kaç Alır?

Avukatlık ücretleri, avukatla yapacağınız sözleşmeye bağlıdır. Genellikle dava değerinin %10 ila %25’i arasında oran belirlenir. Bu oran, Avukatlık Kanunu uyarınca %25’i geçemez. Ayrıca mahkeme, davayı kazanan taraf lehine karşı vekalet ücretine de hükmeder. Sözleşme yapılmadan önce masraf paylaşımı gibi konular mutlaka netleştirilmelidir.

Avukatınız size avukatlık asgari ücret tarifesine göre belirlenecek tutardan az olmamak ve yüzde yirmibeşi aşmamak üzere dava değeri ile orantılı makul bir teklifte bulunacaktır.

Öneri: Kendi Davanızı Açmadan Önce Bir Avukata Danışın

Avukatsız dava açılabilir evet, ama iş hukukunun teknik doğası nedeniyle bu davalar genellikle hata yapmayanın kazandığı davalardır. Dava açmadan önce bir avukata danışmak dahi size yol haritası çıkarmada ciddi katkı sağlayabilir.

Kıdem Tazminatı ve İş Davalarında Avukat Tutmak Zorunlu mu? . Avukat Olmadan Dava Açılabilir Mi?