Maluliyet Tespitine Uygulanacak Yönetmelik 

⚖️ Maluliyet Tespiti Nedir?

Maluliyet tespiti, bir kişinin geçirdiği kaza veya hastalık sonucu işgücünü kaybedip kaybetmediğinin veya ne oranda kaybettiğinin belirlenmesidir. Bu tespit, genellikle sağlık kurulu raporlarına ve ilgili yönetmeliklere dayanılarak yapılır.

Maluliyet oranları, mağdurun çalışamayacak hale gelip gelmediğini ya da hangi düzeyde ekonomik ve bedensel kayba uğradığını ortaya koyar. Bu oran, tazminat miktarının hesaplanmasında belirleyici bir faktördür.

Maluliyet tespiti, özellikle aşağıdaki davalarda kritik bir rol oynar ve yargılamada mutlaka yapılır.

• İş kazası veya meslek hastalığına dayalı tazminat davaları
• Trafik kazalarına dayalı maddi/manevi tazminat davaları
• Maluliyet iddiasıyla açılan sosyal güvenlik uyuşmazlıkları
• Kusur oranlarının tespitiyle bağlantılı sigorta hukuku davaları

Maluliyet Tespitine Hangi Yönetmelik Uygulanır? (2025)

Haksız fiil nedeniyle cismani zararların tazmini davalarında, söz konusu haksız fiilin kişide sürekli bir araz bırakıp bırakmadığının ve bıraktıysa eğer oluşan maluliyet oranın tespiti önemli bir ihtilaf sebebidir. Hesaplanacak tazminat tutarı açısından son derece ehemmiyet arz eden bu hususun tespitinde adli tıp kurumundan ya da Üniversitelerin adli anabilim dallarından alınacak raporlar rol oynamaktadır. Bu raporlar düzenlenirken maluliyet oranın tespitinde hangi yönetmeliğin uygulanacağını sürekli değişmekte olup bu durum yargı kararlarında da karışıklık oluşturmaktadır. Bu bağlamda; işbu yazımızın amacı haksız fiilin meydana geldiği tarihe göre maluliyet oranın tespitinde uygulanacak yönetmeliğin izahıdır.

Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi’nin vermiş olduğu bir kararda maluliyete ilişkin alınacak adli raporlarda maluliyet oranın tespitinde hangi yönetmeliğin uygulanacağını açıklamıştır. Şöyle ki,

“Maluliyete ilişkin alınacak raporlar 11/10/2008 tarihinden önce Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü, 11/10/2008 tarihi ile 01/09/2013 tarihleri arasında Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği, 01/09/2013 tarihi ile 01/06/2015 tarihleri arasında sonrada Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği, 01/06/2015 tarihi ile 20/02/2019 tarihleri arasında Özürlülük Ölçütü Sınıflandırması ve Özürlülere verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerine, 20/02/2019 tarihinden sonrada Erişkinler için Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenmesi gerekir.”

Kazanın veya olayın meydana geldiği tarih, hangi yönetmeliğin uygulanacağını belirlemektedir.

Aşağıda Yargıtay tarafından kabul edilen, dönem bazında esas alınması gereken yönetmeliklerin daha kolay anlaşılması için konu bir tabloda basitçe izah edilmiştir.

Kaza Tarihlerine Göre Uygulanacak Yönetmelik Tablo

Kaza tarihi itibariyle yürürlükte olmayan yönetmeliğe göre maluliyet hesaplaması yapılması ise Temyiz ve İstinaf mercilerince usul ve yasaya aykırılık sebebidir.

• Yargıtay 17. HD 2019/2697 E. 2020/8083 K. T: 3.12.2020

“Somut olayda; hükme esas alınan 29.08.2016 tarihli heyet raporunda maluliyet oranının tespitinin kaza tarihinde geçerli yönetmeliğe göre yapılmadığı anlaşılmaktadır … açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA”

❗ Uygulanacak Yönetmeliği Mahkeme veya Taraflar Belirtmelidir

Unutulmamalıdır ki; hangi yönetmeliğin uygulanacağına bilirkişi heyeti veya sağlık kurulu re’sen karar vermez. Bu hususun mahkeme tarafından açıkça belirtilmesi, hatta taraflarca dilekçelerde açıkça ifade edilmesi gerekir. Aksi durumda, yanlış yönetmeliğe göre hazırlanmış rapor nedeniyle kararın bozulması mümkündür.

Bu nedenle mahkeme tarafından ya da bireysel yapılacak rapor başvurularında rapora uygulanacak yönetmeliği doğru belirtmeniz yargılamanın işleyişi için önemli bir noktadır.

‍⚖️ Maliyet ve Maluliyet Tespitinin Hukuki Önemi

Maliyet ve maluliyet tespitleri; maddi ve manevi tazminat miktarının belirlenmesinde, sigorta ödemelerinin yapılmasında ve sosyal güvenlik haklarının doğmasında doğrudan etkili olur. Eksik veya hatalı raporlar, hak kaybına neden olabilir.

2023 Maluliyet Tespiti Yönetmeliği ile Gelen Yenilikler

15 Ocak 2023 tarihinden itibaren yürürlükte olan Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği, hem SGK işlemleri hem de mahkemeler nezdindeki raporlamalar açısından bağlayıcı hale gelmiştir.

Bu yönetmelikle getirilen başlıca yenilikler:

• Tıbbi sınıflandırmalar güncellenmiş, ICD-10 ve işlevsel yeti kaybı kodlamaları esas alınmıştır.
• Balthazard formülü ve %60 maluliyet eşiği gibi hesaplama kriterleri revize edilmiştir.
• Geçici ve sürekli iş göremezlik ayrımı daha net hale getirilmiştir.
• Rapor düzenleyen kurumların (SGK, Adli Tıp Kurumu, Üniversite Hastaneleri) rapor geçerlilik kriterleri detaylandırılmıştır.

Maluliyet Tespitine Uygulanacak Yönetmelik